مطالعه نسبت پوشش و امر جنسی با استفاده از رویکرد کیفی (نظریه مبنایی)

Abstract

از دلالت‌های اصلی وجوب حجاب اسلامی در آرای فقهی استحکام بنیان خانواده و جلوگیری از بی‌بندوباری و هیجان‌های جنسی و ارزش و احترام و جلوگیری از ابژگی زن ذکر می‌شود، با توجه به‌اهمیت ابعاد جنسی مساله پوشش، در این پژوهش با اتکا به‌رویکردی استقرایی در بستر پیچیده و متلاطم و متناقض موجود در زمینه پوشش که هنجارهای نانوشته و مقررات رسمی آن را تنظیم می‌کنند، دریافت‌ زنان و مردان از نسبت حجاب و امر جنسی مطالعه شده است. پژوهش با استفاده از نظریه مبنایی انجام شد. داده‌ها به‌وسیله مصاحبه‌ عمیق و مشاهده مستقیم جمع‌آوری شدند. جمعیت هدف مطالعه را مردان و زنان ۲۵ تا ۴۰ ساله ساکن تهران تشکیل می‌دهند و نمونه‌ها شامل ۱۶ زن و ۸ مرد هستند که بر مبنای نمونه‌گیری نظری انتخاب شدند.<br /> بر اساس نتایج پژوهش، مضمون اصلی که توضیح‌دهنده رابطه حجاب و سکسوالیته باشد"انواع مواجهه با امر جنسی" نام‌گذاری شد. نحوه تجربه امر جنسی، نگرش به‌امر جنسی و جذابیت‌های جنسی، تفسیرهای افراد را حول رابطه حجاب و سکسوالیته شکل می‌دهد که همین امر خود تحت تاثیر عوامل علی و زمینه‌ای قرار دارد. به‌عبارتی عوامل علی از قبیل تغیبرات اجتماعی، ویژگی‌های حجاب اسلامی و تبعیت از همسالان و عوامل زمینه‌ای اعم از میزان تعلق مذهبی، تربیت خانوادگی، موقعیت جغرافیایی، آنومی نشانه‌شناختی و جامعه مردسالار بر مواجهه افراد با امر جنسی تاثیرگذار است. از پیامدهای تنوع در مواجهه با امر جنسی، تفاوت در معیار‌های انتخاب پوشش، طبقه‌بندی تیپ‌های پوششی بر اساس درک و دریافت از سکسوالیته، دیگری‌سازی و قضاوت‌های اخلاقی است. استراتژی‌هایی که افراد برای اداره پوشش خود و مسائل مربوط به‌آن اتخاذ می‌کنند، هم‌نوایی با تعاریف موجود و یا بازاندیشی در مفاهیم غیرت و حجاب است.