تأثیر ارزش های بصری و جلوه های نگارگری ایران و مغولان هند بر نگارگری آسیای مرکزی (درقرون شانزدهم و هفدهم م/دهم و یازدهم ه.ق)

Abstract

<span>در سده شانزدهم م/دهم ه.ق در آسیای مرکزی و بخارا کانون فرهنگی آن، هنری تحول یافت که شمار زیادی از استادان محلی را دربر گرفت. بسیاری از کارگزاران فرهنگ در هرات به آنجا دعوت یا فرستاده شدند و همکاری استادان محلی با ایشان، هنر نومایه‌ای را به بار آورد که باعث معروفیت هنر بخارا در سده شانزدهم م./دهم ه.ق شد.</span><br /><span>نسخ نفیس بخارا در نیمه سده شانزدهم م/دهم ه.ق. از دو گرایش تأثیر گرفته‌اند. نخست، به نگارگران هرات و نیز شاگردانشان مربوط می‌شد و دومین، شیوه مستقل بخارا را منعکس می‌ساخت. </span><br /><span>گرچه هنر نگارگری سده هفدهم م/یازدهم ه.ق، عمدتاً در ادامه سنت نگارگری قرون پانزدهم و شانزدهم م/نهم و دهم ه.ق. آسیای مرکزی و مکتب هرات است، دستاوردهای تازه نیز در آن مشاهده می‌شود؛ مانند امضاء آثار و وقایع نگاری. از این دست مبادله روش‌های هنری بین نگارگری آسیای مرکزی و هند و مشابهت‌هایی میان آثار هنرمندان این دیار با هنر نگارگری مغولی هند. </span><br /><span>این مقاله، به عنوان نقطه هدف، سیر تحول هنر نگارگری و جریانات تاثیرگذار بر آن را مورد بررسی قرار می‌دهد؛ نگارگران بنام این عصر را معرفی می‌کند و ویژگی‌های نسخ انتخابی خطی مربوط به این دوران را شرح می‌دهد؛ پژوهش با روش تاریخی توصیفی، تحلیل خود را به ثمر می‌رساند. یافته‌های مهم نشان می‌دهند که نگارگری سده دهم ه.ق. در آسیای مرکزی، دنبال‌کننده و تحول‌یافته مکتب هرات است؛ و در سده یازدهم علی‌رغم ظهور نشانه‌های هندویی در مکتب بخارا، کما فی‌السابق معیارهای کیفی قبلی را حفظ کرده است.</span>