چارچوب مشارکت معلمان در نظام برنامه‌ریزی درسی جمهوری اسلامی ایران؛ مطالعة کیفی

Abstract

هدف از این پژوهش، کاوش چارچوب مشارکت معلمان در نظام برنامه­ریزی درسی جمهوری اسلامی ایران است. در این زمینه، بر اساس طرح کیفی، ابعاد و مراحل مشارکت معلمان در برنامه­ریزی درسی، با استفاده از ابزار مصاحبة باز و نیمه­ساختارمند انجام شده و برای ارزیابی روایی و پایایی مطالعه از چهار معیار اعتبارپذیری، انتقال­پذیری، اطمینان­پذیری و تأییدپذیری استفاده شده است. روش نمونه­گیری هدفمند است و بررسی بر اساس اشباع نظری با ﻣﺘﺨﺼﺼﺎﻥ، مدیران ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ­ﺭﯾﺰی ﺩﺭﺳﯽ در سازمان پژوهش و معلمان شهر تهران با معیار داشتن تجربه در برنامه­ریزی درسی شکل گرفته که در پایان مصاحبه­ها به 30 نفر رسیده است. داده­های به­دست­آمده با نرم­افزار Nvivo از طریق فن تحلیل مضمون تحلیل و برای اعتباریابی داده­های کیفی از روش همسوسازی نتایج حاصل از شبکة مضامین و تحلیل اسناد استفاده شده است. نتایج نشان می­دهد که معلم مهم‌ترین‌ عنصر در موفقیت‌ برنامه‌های‌ درسی‌ است. در عین حال مشارکت معلمان در برنامه­ریزی درسی امری سهل الوصول نیست؛ بلکه موضوعی تخصصی است و با موانعی مانند ایجاد وظیفة اضافی برای معلمان وعدم تخصص­ آنها روبه­روست؛ اما ارتقای عملکرد تحصیلی دانش­آموزان باعث می­شود که غلبه بر موانع فوق ارزشمند شود. همچنین نتایج حاصل از این پژوهش نشان می­دهد مشارکت معلمان دارای ابعاد طراحی، تدوین، اجرا، ارزشیابی و بازنگری بوده و هریک دارای مؤلفه­های گوناگونی است که در یافته­های پژوهش نیز بررسی و بدان­ها اشاره شده است.