تبیین مؤلفه‌های تربیت حرفه‌ای مبتنی بر شایستگی و تحلیل جایگاه آن در کتاب‌های درسی مربوط به شایستگی‌های غیرفنی دورة دوم متوسطة فنی و حرفه‌ای و کاردانش

Abstract

پژوهش حاضر به شیوة توصیفی شامل تحلیل اسنادی و تحلیل محتوا، با هدف تبیین مؤلفه‌های تربیت حرفه‌ای مبتنی بر شایستگی و تحلیل جایگاه آن در کتاب‌های درسی دورة دوم متوسطة فنی انجام گرفت. جامعة آماری کتاب‌های مربوط به شایستگی‌های غیر فنی دورة متوسطة فنی در سال 98-97 بودند. ابزار جمع‌آوری اطلاعات در بخش تحلیل اسنادی، برگه‌های فیش‌برداری از اطلاعات و در بخش تحلیل محتوا چک‌لیست محقق ساخته بود. دادة اسنادی به شیوة کیفی و داده‌های تحلیل محتوا با استفاده از شاخص‌های آمار توصیفی در فرایند آنتروپی شانون تجزیه و تحلیل شد. نتایج حاصل بیانگر آن است که چارچوب مفهومیِ تربیت حرفه‌ای را می‌توان در سه مؤلفة دانش، نگرش و مهارت تدوین کرد که خرده مؤلفه‌های خلاقیت و نوآوری، وسخت‌کوشی با فراوانی بیشتر در رتبه‌های اول و خرده مؤلفه‌های درک موقعیت و سازگاری با فراوانی کمتر در رتبه‌های آخر قرار گرفتند. همچنین، میزان توجه به مؤلفه‌ها در کتاب‌های درسی متفاوت است، به‌طوری که بیشترین تأکید بر مولفة دانش (35/91 درصد) و کمترین تأکید برمولفة نگرش (30/88 درصد) شده است. با توجه به تحولات آموزش‌وپرورش در عصر جدید، استفاده از برنامة درسی مارپیچی برونر در تدوین و طراحی برنامة درسی و بازنگری در ویراست‌های آتی در راستای توجه بیشتر به مقوله‌های کمتر توجه شده، ضروری به نظر می‌رسد.