سودای سربالا: سقف اخلاق بر ستون سود

Abstract

در فلسفة اخلاق، سه نگرش کلی دربارة میزان مطالبة اخلاق وجود دارد که عبارتند از اخلاق حداکثرگرا، اخلاق اعتدال‌گرا و اخلاق حداقل‌گرا. در این میان، اخلاق اعتدال‌گرا، که بسیار نزدیک به تصور کنونی بشر دربارة میزان مطالبة اخلاق و مقتضیات آن است، از دو سو مورد هجوم قرار گرفته است: از یک‌سو حداکثرگرایان بر این باورند که آنچه اخلاق اعتدال‌گرا، و نیز بشر امروز، از آن به‌عنوان میزان مطالبة اخلاق و مقتضیات آن یاد می‌کند، بسیار آسان‌گیرانه‌تر از مطالبات واقعی اخلاق، در این روزگار است و از سوی ‌دیگر، حدأقل‌گرایان حتی همین میزان مطالبة اخلاق را نیز برنمی‌تابند و به ‌دنبال برپایی نظام اخلاقی آسان‌‌تری هستند. این مقاله بر آن است که با توسل‌ به گونه‌ای از قراردادگرایی سودمحور، از اصول اساسی اخلاق اعتدال‌گرا و میزان مطالبة اخلاق در آن دفاع کند.