ساخت و ارزیابی دستگاه تک‌ساز ردیفی گل زعفران

Abstract

جداسازی کلاله از بقیه اجزای گل یکی از مهم‌ترین چالش‌ها در فرآیند تولید زعفران تجاری می‌باشد. مراحل جداسازی ماشینی کلاله از یک توده گل زعفران شامل: الف) تک سازی گل‌ها، ب) ردیف‌کردن گل‌ها، ج) برش دم (قسمت اضافی) گل‌ها و د) جداکردن گلبرگ و پرچم می‌باشد. درواقع بدون تک­سازی و جدا کردن تک‌تک گل‌ها از هم، جداسازی ماشینی کلاله نمی‌تواند انجام شود. به دلیل اهمیت این مرحله از جداسازی گل زعفران در این تحقیق یک دستگاه دست‌ساز آزمایشی برای تنک‌سازی و ردیف کردن گل زعفران ساخته شد، به‌طوری که قابلیت کار و نصب با دستگاه‌های برش و جداسازی کلاله از گل و تبدیل به مقیاس صنعتی را نیز داشته باشد. برای این منظور از یک استوانه بردارنده برای تک‌سازی گل‌ها و از یک سطح شیب‌دار و نوار نقاله برای ردیف کردن گل‌های زعفران استفاده شد. دستگاه ساخته شده ازنقطه‌نظر بازده تک سازی و تلفات مورد ارزیابی قرار گرفت. به این‌ منظور از سه نوع گل زعفران (غنچه، باز دم­کوتاه و دم­بلند)، سه سرعت دورانی استوانه بردارنده (6، 12 و 5/21 دور بر دقیقه)، سه میزان مکش (30، 70 و 100 میلی‌متر جیوه) و چهار قطر داخلی سوراخ انگشتی‌های مکشی (2 تا 5 میلی‌متر) با سه تکرار استفاده گردید. نتایج تحقیق نشان داد که به‌طورکلی، بیش‌ترین بازده تک‌سازی برای گل‌های زعفران باز دم­کوتاه برابر 75 درصد، در قطر سوراخ داخلی انگشتی‌های مکشی 5 میلی‌متر و میزان مکش 100 میلی‌متر جیوه در سرعت دورانی 6 دور بر دقیقه به‌دست می‌آید. برای ارزیابی عملکرد ردیف‌کردن گل زعفران، تعداد 100 عدد گل زعفران با طول 5 سانتی‌متر انتخاب شدند و در 5 تکرار آزمایش گردید که میانگین ردیف‌سازی با جهت صحیح گل‌ها برابر 84 درصد بدست آمد.