ارزیابی کیفیت رفتارهای فرانقشی در گروه‌های آموزشی (مطالعه موردی: دانشگاه اصفهان)

Abstract

هدف: رفتارهای فرانقشی در گروه‌های آموزشی، که فراتر از وظایف رسمی هستند، نقش مهمی در بهبود کیفیت و عملکرد مؤسسات آموزش عالی ایفا می‌کنند. این رفتارها می‌توانند به افزایش انگیزه، بهبود روابط کاری و ارتقای سطح آموزشی کمک کنند. این پژوهش با هدف ارزیابی کیفیت رفتارهای فرانقشی در گروه‌های آموزشی دانشگاه اصفهان انجام شده است. روش‌شناسی: این پژوهش کاربردی با رویکرد آمیخته و روش اکتشافی متوالی (کیفی-کمی) انجام شد. در بخش کیفی، با 15 متخصص (به روش نمونه‌گیری هدفمند) مصاحبه شد و مؤلفه‌های رفتارهای فرانقشی شناسایی گردید. در بخش کمی، 140 مدیر و عضو هیئت علمی از سه حوزه مختلف به پرسشنامه پاسخ دادند. داده‌های کیفی با تحلیل مضمون و داده‌های کمی با نرم‌افزار SPSS27 تحلیل شدند. یافته‌ها: وضعیت کلی رفتارهای فرانقشی در گروه‌های آموزشی دانشگاه اصفهان در سطح متوسط است. مؤلفه‌هایی مانند «ارتباط دوستانه و مؤثر با دانشجویان و دانش‌آموختگان» و «تقویت ارتباطات بین‌گروهی» در حد متوسط قرار دارند. در مقابل، مؤلفه‌های «ارتقای کیفیت پروژه‌های تحقیقاتی»، «فراهم کردن شرایط برای بهبود دانش و مهارت‌های دانشجویان» و «تعاملات حرفه‌ای و عاطفی اعضای گروه‌ها» به طور معناداری بالاتر از حد متوسط هستند. با این حال، مؤلفه‌های «ترویج ارتباط با مدیران، کارآفرینان و سازمان‌های مرتبط» و «حضور اجتماعی فعال» به طور معناداری پایین‌تر از حد متوسط و در سطح نامطلوب قرار دارند. نتیجه‌گیری و پیشنهادها: اگرچه در گروه‌های آموزشی دانشگاه اصفهان تا حدودی به رفتارهای فرانقشی توجه شده است، اما تا وضعیت مطلوب فاصله وجود دارد. پیشنهاد می‌شود دانشگاه با برگزاری کارگاه‌های آموزشی، ارائه مشاوره و حمایت از فعالیت‌های فرانقشی، گام‌های مؤثری در این زمینه بردارد. نوآوری و اصالت: این پژوهش با رویکردی نوآورانه و اکتشافی، تصویری جامع از رفتارهای فرانقشی در گروه‌های آموزشی ارائه می‌دهد. با توسعه ابزار سنجش معتبر و ارائه الگوی کاربردی، این مطالعه می‌تواند به بهبود کیفیت آموزش و پژوهش در دانشگاه‌های کشور کمک کند.