نمونه کاوی انتقادی هفت کتاب دانشگاهی «سیاست جنایی»؛ تأملی در خلأ کتاب سنجیِ حقوق

Abstract

سیاست جنایی، یکی از علوم جنایی نوین است که برآمده از میانکنش سیاستگذاری عمومی و حقوق جنایی، و معطوف به اتخاذ راهبردهای سیستمیِ کنترل بزه و مخاطرات جرم‌زا است. نظر به آن که سیاست‌گذاری جناییِ واقع‌نگر و پایش‌پذیر، بدون تحلیل موانع رَسش این دانش و نمودهای آن در نظام عدالت جنایی ایران ممکن نیست، این مقاله با روش نمونه‌پژوهیِ هدفمند، دَه هفت کتاب ایرانیِ مطرح در سیاست جنایی از بین 50 عنوان کتاب دانشگاهیِ منتشره در این قلمرو از علوم جنایی را صرف‌نظر از التزام به داده‌کاویِ کمّی و تحلیل نرم‌افزاری با روش نمونه-پژوهی هدفمند مبتنی بر الگوی توصیفی-تحلیلی، مورد نقد محتوایی و ساختاری و روش‌گانیِ متعارف در پژوهش‌های نقد کتب حقوقی قرار داده است. طبق این فرضیه که تداوم نشر نوشتارهای نامبتنی بر اصول و ساختار سیاست جنایی به اسم سیاست جنایی، مانع بهره‌برداری از فرصتِ تاریخیِ پدیدآمده از اقبال برنامه درسی جدید کارشناسی ارشد و دکتری حقوق کیفری و جرم‌شناسی (مصوب وزارت عتف- 1401 و 1402) به دانش سیاست جنایی می‌گردد، مقالۀ حاضر نخستین پژوهشِ ایرانی در با تمرکز بر اسلوب کتاب‌سنجیِ «سیاست جنایی»، است که در وضعیت فقدان شاخص‌های مدونِ نقد بروندادهای پژوهشی سیاست جنایی، پیشنهادگرِ ضوابطی برای تألیف کتاب دانشگاهی در سیاست جنایی نیز هست را پیشنهاد می‌کند. پیروی از ساختار تألیف کتب «حقوق کیفری اختصاصی» در تألیف برخی از کتب سیاست جنایی، فقدان ساختار درختواره‌ایِ متناسب با ماهیت سیستمیِ دانش و کنش سیاست جنایی، خلط مفهومی اصطلاحات کیفری و جزایی و جنایی، غفلت از خوشه‌شدگیِ سیاست جنایی از سیاست عمومی، و تقلیل تحلیلِ بایسته...