اثر بخشی مداخله کارکردهای اجرایی ناگلیری بر مهارت‌های فراشناختی، حافظه فعال، فراحافظه و بارشناختی دانش‌آموزان 12- 10 ساله دارای اختلال یادگیری ویژه

Abstract

هدف پژوهش، بررسی اثربخشی مداخله کارکردهای اجرایی ناگلیری بر مهارت‌های فراشناختی، حافظه فعال، فراحافظه و بارشناختی دانش‌آموزان 10 تا 12 ساله با اختلال ویژه یادگیری بود. این پژوهش به روش نیمه‌آزمایشی و با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون به همراه دوره پیگیری 45 روزه و گروه گواه انجام شد. جامعه آماری شامل کلیه دانش‌آموزان 10 تا 12 ساله مبتلا به اختلال یادگیری در سال تحصیلی 1401-1400 شهرستان لردگان بود. از طریق نمونه‌گیری هدفمند، 40 دانش‌آموز انتخاب و به‌طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل (هرکدام 20 نفر) گمارده شدند. گروه آزمایش طی 15 جلسه آموزشی، مداخله کارکردهای اجرایی ناگلیری (2014) را دریافت کردند. ابزار پژوهش شامل مقیاس فراشناخت اسپرلینگ و همکاران (2001)، حافظه فعال دانیمن و کارپینتر (1980)، پرسشنامه چندعاملی حافظه تریوریچ (2002)، بار شناختی پاس و ون موئینبوئر (1993) و مقیاس هوش وکسلر کودکان، ویرایش پنجم (2014) بود. داده‌ها از طریق تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که بین دانش‌آموزان دارای اختلال یادگیری که جلسات آموزشی را گذرانده‌اند و گروه گواه، تفاوت معنی‌دار وجود دارد (0/001 = P). میزان این تفاوت در متغیرهای پژوهش در مرحله پس‌آزمون برابر با 998/0 و در مرحله پیگیری برابر با 977/0 است؛ به‌عبارت‌دیگر، 8/99 درصد از تفاوت‌های فردی در متغیرهای پژوهش شامل مهارت‌های فراشناختی، حافظه فعال، فراحافظه و بار شناختی در مرحله پس‌آزمون و 7/97 درصد در مرحله پیگیری مربوط به عضویت گروهی یا مداخله کارکردهای اجرایی ناگلیری است؛ بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که مداخله کارکردهای اجرایی ناگلیری بر مهارت‌های فراشناختی، حافظه فعال، فراحافظه و بارشناختی دانش‌آموزان 10 تا 12 ساله دارای اختلال ویژه یادگیری تأثیر معناداری داشته و اثرات آن در طول زمان باقی مانده است. ازاین‌رو، پیشنهاد می‌شود که به‌منظور بهبود مهارت‌های فراشناختی، حافظه فعال، فراحافظه و بار شناختی دانش‌آموزان دارای اختلال ویژه یادگیری، روانشناسان و مشاوران از مداخلات درمانی کارکردهای اجرایی ناگلیری بهره‌برداری نمایند.