مطالعه چالش‌های اجتماعی ناشی از استفاده افراط‌گونه از شبکه‌های اجتماعی مجازی (مورد مطالعه: دانش‌آموزان متوسطه دوم شهر پلدختر)

Abstract

استفاده افراطی از شبکه‌های اجتماعی مجازی منجر به وابستگی و بروز آسیب‌هایی در میان برخی از کاربران شده است. از این منظر، پژوهش حاضر با هدف شناسایی چالش‌های اجتماعی استفـاده افراطی از شبـکه‌های اجتمـاعی مجـازی در بین دانش‌­آموزان متوسطه دوم شهر پلدختر انجام‌گرفته است. رویکرد پژوهش کیفی و نمونه‌گیری به دلیل ماهیت اکتشافی به‌صورت هدفمند بوده ‌است. حجم نمونه نیز بر اساس معیار اشباع، تعیین و به این ترتیب با ۱۹ نفر مصاحبه نیمه‌ساختاریافته انجام ‌شده است. سپس داده‌های گردآوری‌شده، به‌صورت مضمونی کدگذاری و تحلیل شده‌اند و براین اساس، ۱۶۸ کد باز، ۹ مضمون انسجام بخش و ۴۷ مضمون فرعی به‌دست آمده‌اند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که چالش‌های اجتماعی استفاده افراطی از شبکه‌های اجتماعی مجازی در بین دانش‌آموزان عبارت‌اند از: فاصله‌گیری از نقش‌های اجتماعی؛ کاهش تعاملات خانوادگی-خویشاوندی؛ بیگانگی تحصیلی؛ بحران ازدواج؛ شکاف نسلی-ارزشی؛ انگ رهاشدگی؛ خود پنداره شکاک؛ هویت دوگانه اجتماعی و ظهور رفتارهای پرخطر جنسی. نتایج همچنین حکایت از آن دارند که لازم است با فراهم آوردن بسترهای مناسب برای ایجاد مشارکت خانوادگی و تقویت جایگاه گروه‌های مرجع (والدین، مدرسه، افراد معتمد خویشاوند)، شرایط بازپیوندسازی نوجوانان فراهم آید تا ضمن استفاده درست از این شبکه‌ها، از وابستگی افراطی آنان هرچه بیشتر کاسته شود.