روابط حقوقی زن و مرد دورة قاجار در نظام خانواده

Abstract

شریعت اسلام حدود و تعاریفی مشخص از روابط حقوقی زن و مرد در نهاد خانواده مطرح کرده است. بر اساس آن، اولین رابطة حقوقی عناصر مذکور با برقراری ازدواج شکل می‌گیرد. در صورتی که رابطة اجتماعی مزبور با گسیختگی خانواده قطع شود، نوعی دیگر از روابط حقوقی برقرار می‌شود که مؤلفه‌های خاص خود را داراست. در پژوهش حاضر، با استناد به اسناد و دیگر منابع هم‌سو، ضوابط و چالش‌های حاکم بر روابط حقوقی زن و مرد در چهارچوب خانواده را در دورة قاجار بازنمایی می‌کنیم و این روابط را در دو حیطة حقوق مالی چون مهریه و نفقه و حقوق غیرمالی چون حضانت فرزند وامی‌کاویم. یافته‌های این پژوهش می‌تواند چشم‌اندازی از سیر قوانین فقهی حاکم بر خانواده را در این مقطع نشان دهد و تا حدودی به شفاف‌سازی جوانبی از تاریخ اجتماعی و حقوقی دورة قاجار منتهی شود.