امام حسن عسکری (ع) همچون دیگر ائمه افزون بر توجه به امتداد حیات مادی و معنوی بشریت، از رویدادها، فرصت‌ها و تهدیدهای پیرامونی و عصری خود نیز غافل نبودند و مجموعه‌ای از اقدام‌ها و راهکارها را ناظر به آن اتخاذ می‌کردند. این ...

شیعیان پس از شهادت امام حسن عسکری (ع) با تهدیدها و چالش‌هایی از جمله وجود جعفر کذاب و ادعای امامت وی مواجه شدند. نقش‌های سیاسی اجتماعی مادر امام (ع) نیز فعالیت‌های جعفر به‌اختصار و مجزا تبیین شده است؛ اما نوع اقدام‌ها و ...

در بررسی عرفان‌های نوظهور و اندیشه‌های مطرح آنها در دنیای اسلام، رابطه سلبی میان عرفان و سیاست همواره یکی از مباحث چالش‌برانگیز به شمار می‌آید؛ درحالی‌که برخی از دولت‌ها و جنبش‌ها در تاریخ اسلام، ساختار و ماهیتی عرفانی ...

در این مقاله با استناد به شواهد تاریخی و روایات برجای‌مانده از امام عسکری (ع‏)، تحلیلی از نقش ایشان در نهادینه‌سازی خمس در جامعه شیعه ارائه می‌شود؛ در‌حالی‌که ‏فریضه خمس با چالش‌های مختلفی مواجه شده بود. ‏محورهایی که بر ...

یکی از چالش‌های اساسی عصر حاضر، وجود حجم عظیمی از شبهه‌های اعتقادی در زمینه خداشناسی است که توسط فرقه‌های انحرافی ترویج می‌شود. روشی که می‌تواند در برابر چنین شبهه‌ها و فرقه‌های انحرافی الگو قرار گیرد، شیوۀ مواجهه امام ...

برخی از احادیث ائمه معصومان (ع) به تبیین و معناشناسی واژگان غریب پرداخته‌اند. شیخ صدوق از نخستین کسانی است که این قبیل از احادیث را یک‌جا گردآوری و در قالب ابواب مختلفی دسته‌بندی کرده است. مطالعاتی موردی در گونه‌شناسی ...

یکی از ابعاد مهم امامیه و فقه سیاسی، شیوۀ تقابل با حکومت و حاکمان جور است. این پژوهش درصدد است با روش توصیفی - تحلیلی به سیرۀ علمی و عملی پیشوایان دینی (ع) و ارتباط آنان در مواجهه با حاکمیت جور بپردازد و به این پرسش اساسی ...

دربارۀ منشأ آفرینش جهان، دلایل زیادی ارائه شده است؛ با این وجود تا کنون پدیده‌های خلقت اولیه با تمرکز بر کیفیت و کمیت حرکات آفرینش بررسی نشده‌اند؛ از این‌رو نویسندگان در این نوشتار با بررسی این مبحث در کتاب نهج‌البلاغه، ...

عبارت نزد سروش، نه آبستن معنا، بلکه گرسنۀ معناست. معنا از جانب معارف غیر دینی در عبارت دمیده می‌شود و معرفت دینی به‌تمامی تابع و مستفاد از معارف غیر دینی است. رویکرد دادوستد میان متن مقدّس و معارف بشری را صرفاً به تأثیر ...

مبانی منهج‌شناسی امامیه و سلفیه در تفسیرشان از صفات خبریه دخیل است و نپرداختن به آن موجب پنهان‌ماندن تفسیر درست از آیات قرآنی خواهد شد. در این پژوهش با روشی توصیفی - تحلیلی و مقارنه‌ای به مبانی منهج‌شناسی امامیه و سلفیه ...

معتقدان به الهیات سلبی، هرگونه سنخیتی میان خداوند و مخلوقاتش را انکار می‌کنند و معتقدند فقط می‌توانیم بفهمیم خداوند چه نیست، نه اینکه چه هست؛ اما معتقدان به الهیات ایجابی، درک ایجابی را نیز در شناخت خداوند دخیل می‌دانند. ...

عالمان دینی و از جمله متکلمان امامیه در موارد متعددی نصوص دینی را تأویل کرده‌اند؛ یعنی ظواهر نصوص دینی را کنار گذارده و معنایی غیرظاهری برای آنها ارائه نموده‌اند. سرچشمه چنین اقدامی بیشتر این است که اندیشمندان پیش‌گفته ...