فرهنگ و توسعه: مقایسه شاخص های فرهنگی توسعه پذیر و ضدتوسعه در ژاپن، بریتانیا و ایران

Abstract

توسعه فرایندی پیچیده است که شاخص‌های متعددی در دستیابی به آن نقش دارند. نظریات مختلفی که در باب توسعه ارائه شده هر کدام بر جنبه‌هایی خاص از علل و عوامل توسعه تاکید دارند. این نظریات بر شاخص‌هایی از قبیل جغرافیا، سیاست، شرایط بین‌المللی و ... تاکید دارند. در پژوهش حاضر ضمن مفروض گرفتن تاثیر عوامل مذکور، به نقش فرهنگ و شاخص‌های فرهنگی در توسعه پرداخته می‌شود. به عبارتی دیگر سوال اصلی پژوهش حاضر این است که شاخص‌های فرهنگی چه تاثیری بر توسعه دارند؟ برای پاسخ به این سوال، ابتدا با روش توصیفی-تحلیلی به بررسی شاخص‌های توسعه‌پذیر و ضدتوسعه در فرهنگ ژاپنی، بریتانیایی و ایرانی پرداخته شده و در نهایت با روش مقایسه‌ای، شش شاخص عمده فرهنگی شامل «فاصله قدرت»، «ابهام‌گریزی یا احتیاط»، «فردگرایی و جمعگرایی»، «زن سالاری و مردسالاری»، «جهت‌گیری بلندمدت یا کوتاه‌مدت» و «میزان جامعه‌پذیری یا انطباق» در جوامع مذکور، مقایسه شده‌اند. در نهایت این نتیجه حاصل شد که فرهنگ ایرانی با وجود شاخص‌های توسعه‌پذیر همچون عدالت‌خواهی، جمع‌گرایی، پلورالیسم فرهنگی و احترام، حاوی شاخص‌های فرهنگی ضدتوسعه بیشتری در مقایسه با فرهنگ‌های ژاپنی و بریتانیایی است.