معرفی مؤسسه ی پژوهشی برنامه ریزی درسی و نوآوری‌های آموزشی و فعالیتهای علمی - پژوهشی آن (1)

Abstract

مقدمه به منظور تحقق بخشیدن به راهبرد (استراتژی) متکی کردن تصمیم گیری به یافته‌های پژوهشی و علمی کردن فعالیتها در سازمان، «مؤسسه ی پژوهشی برنامه ریزی درسی و نوآوری‌های آموزشی» وابسته به سازمان پژوهش و برنامه ریزی درسی در آذرماه ۱۳۷۹، براساس مجوز شماره ی ۲۲/۶۵۸۵ ، مورخ ۱۳۷۸/۱۲/۲۸ وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری تأسیس و راه اندازی شد. این مؤسسه با هدف «توسعه و گسترش پژوهش و زمینه سازی مناسب برای ارتقای کیفیت برنامه‌های درسی دوره‌های مختلف تحصیلی و ایجاد نوآوری‌های آموزشی دو پژوهشکده با عنوانهای برنامه ریزی درسی» و «ارزش یابی و نوآوری‌های آموزشی» را تحت پوشش خود قرار میدهد. در گزارش عملکردی که سال گذشته منتشر گردید، سازمان، دفاتر تابعه و مؤسسه ی پژوهشی به صورت خلاصه معرفی شدند. در این جا ضمن شرح نظام تحقیقاتی مؤسسه گزارشی اجمالی از ده ماه تلاش انجام شده تقدیم می‌گردد.ساختار جایگاه مؤسسه در سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشیمؤسسه ی پژوهشی برنامه ریزی درسی و نوآوری‌های آموزشی وابسته به سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی است و به عنوان بازوی پژوهشی سازمان وظیفه ی اصلی اجرا و مدیریت پروژه های تحقیقاتی را به عهده دارد.بر اساس مصوبات وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری چهار گروه پژوهشی شامل: «۱- فلسفه و منطق ، 2- قرآن و معارف اسلامی 3- زبان و ادبیات فارسی و 4- جغرافیا» به پژوهشکده ی برنامه ریزی درسی و چهار گروه پژوهشی شامل: 1- آموزش صنعت، ۲- نیازسنجی، طراحی و ارزش یابی، ۳- سنجش و اندازه گیری و ۴- رسانه‌های کمک آموزشی به پژوهشکده ی ارزش یابی و نوآوری‌های آموزشی اختصاص یافته است. البته با توجه به نیازهای سازمان توسعه ی گروه‌های پژوهشی تا ۲۵ گروه در برنامه ی توسعه ی پنج ساله ی سوم در مؤسسه ی پژوهشی پیش بینی شده است. اهداف ۱ توسعه و گسترش پژوهش در زمینه‌های برنامه ریزی آموزشی و درسی۲- ارتقای سطح کیفی برنامه‌های آموزشی و درسی همه ی دوره‌های تحصیلی و تولید انواع رسانه های آموزشی۳- جلب همکاری پژوهشی مؤسسات آموزشی و پژوهشی کشور در زمینه‌های مورد نیاز مؤسسه وظایف 1- بررسی و شناسایی نیازهای پژوهشی کشور در قالب هدفهای مؤسسه2- انجام دادن طرحهای پژوهشی بنیادی - کاربردی برای بهبود کیفی برنامه‌های آموزشی و درسی3- پژوهش در محتوای برنامه‌های آموزشی و درسی دوره‌های مختلف تحصیلی با توجه به نیاز کشور، توانایی و خصوصیات روانی دانش آموزان4- تبیین اهداف دوره‌های تحصیلی و ارائه طرحهای لازم برای نوآوری در روشهای آموزشی و پژوهشی۵- بررسی تطبیقی برنامه‌های درسی نظامهای مختلف نظریه ها، رویکردها و روشهای برنامه ریزی درسی به منظور تدوین و پیشنهاد مناسب ترین برنامه متناسب با نظام فرهنگی، اقتصادی ، اجتماعی کشور به سازمان۶- تهیه ی طرح های آزمایشی و ارائه ی نتایج و پیشنهاد به سازمان به منظور ارزش یابی کارایی و اثر بخشی برنامه های درسی و روشهای یاددهی ـ یادگیری7- ارزیابی کارایی و اثر بخشی طرحهای آزمایشی اجرا شده و ارائه ی نتایج آن به سازمان8- ارزش یابی برنامه ی تحصیلی9- پژوهش در زمینهی ارزش یابی تحصیلی و ارائهی ساده ترین روش ها10- انتشار نشریات علمی - پژوهشی مرتبط با وظایف مؤسسه11- برگزاری دوره های آموزشی کوتاه مدت ، همایشها و نمایشگاه‌های داخلی و بین المللی مرتبط با وظایف مؤسسه12- برگزاری همایشهای علمی - پژوهشی(برای کسب اطلاعات بیشتر به اساسنامه‌ی مؤسسه که در بروشور هفته ی پژوهش سال ۷۹ و ماهنامه‌های خبری مهر و آبان درج شده ،است، مراجعه فرمایید.) ١- تشکیل گروه‌های چهارده‌گانه‌ی برنامه ی سوم توسعهبه منظور تحقق اهداف برنامه سوم توسعه و انجام دادن فعالیتهای مربوط به آن، مؤسسه ی پژوهشی با دورنمایی ده ساله چهارده گروه برنامه ریزی مرکب از مدیران و کارشناسان را در مؤسسه سازماندهی کرد و نظارت و پیگیری برنامه‌های پیش بینی شده به عهدهی دبیران گروه ها گذاشته شد. اسامی این کمیته ها به شرح زیر است:اطلاع رسانیهمایش پژوهشدر فرایند برنامه ریزی درسیسازماندهی نیروی انسانیبرنامه ریزی هفته ی پژوهشآموزش کارکنانبازدیدها و کنفرانسهای علمیفصلنامه ی پژوهشیماهنامه ی پژوهشیتکمیل طرحهای تحقیقی مصوب سالانههمایشهای فصلیاجرای مفاد تفاهم نامه ها با دانشگاه هاانتخاب منابع علمی مرتبط با فعالیتهای مؤسسه برای ترجمه ، تألیف ، انتشارجلسات بحث علمی ماهانهتهیه ی طرح های تحقیقی جدیدانتخاب و تهیه ی کتابهای علمی - تخصصی و پژوهشی ۲- افتتاح وب سایتوب سایت مؤسسه ی پژوهشی برنامه ریزی درسی و نوآوری‌های آموزشی با نشانی www.rici.ac.ir در اینترنت، در سومین هفته ی شهریورماه در جلسه ی شورای مدیران با حضور رئیس سازمان افتتاح شد. در این وب سایت که به دو زبان فارسی و انگلیسی قابل دسترسی است، اطلاعاتی درباره ی مؤسسه شامل انتشارات، مقاله،ها پژوهشها نشانی سایتهای مفید چگونگی ارتباط با ریاست و... موجود بوده و سه بانک اطلاعاتی به شرح زیر در آن قابل دست یابی است.بانک اطلاعاتی مقاله‌های علمی سازمان شامل اطلاعاتی درباره ی نام و مشخصات اثر، نویسنده و چکیده ی مقالهبانک اطلاعاتی پژوهشهای علمی سازمان شامل اطلاعاتی دربارهی ،نام مشخصات اثر و پژوهشگر آن و چکیده ی پژوهشبانک اطلاعات پژوهشگران سازمان شامل اطلاعات کامل از پژوهشگران و پژوهشهای انجام شده در سازمان. 3- افتتاح مرکز اسنادمرکز اسناد و مدارک مؤسسه از خرداد ماه ۱۳۸۰ شروع به فعالیت کرده است. این مرکز در حال حاضر، جمع آوری، دسته بندی، فهرست نویسی و چکیده نویسی اسناد و مدارک موجود در مؤسسه و خارج از آن و نیز تدوین طرح جامع راه اندازی مرکز اسناد و مواد آرشیوی و آیین نامه های مربوط به آن را در دست اقدام دارد. 4- انتشار ماهنامه‌های خبری مؤسسهمؤسسه ی پژوهشی برنامه ریزی درسی و نوآوری‌های آموزشی با هدف اطلاع رسانی و اشاعه فرهنگ پژوهش در آموزش و پرورش و ارائه ی ایده های نو برای بهبود کیفیت برنامه های درسی نشریه ی جدیدی را از مهرماه امسال منتشر کرده است. این نشریه همان گونه که از نامش پیداست (ماهنامه خبری) هر ماه یک بار انتشار می‌یابد. در ادامة تبیین هدف نشریه‌ی تاز آمه است:این ماهنامه از آرا، اندیشه ها مقاله ها و گزارش‌های پویندگان راه تعلیم و تربیت استقبال کرده و آنها را پس از بررسی منتشر میکند ماهنامه ی خبری که اولین شماره ی آن در ۱۶ صفحه و شماره‌های دوم و سوم آن هر کدام در ۱۲ صفحه به طور فشرده و در دو رنگ انتشار یافته شامل بخشهای زیر است ۱ - پیش گفتار ۲ ساختارها اساسنامه‌ها و شیوه نامه ها ۳- چکیدهی مقاله‌های علمی، ۴- چکیده ی طرح های پژوهشی پایان یافته - معرفی طرحهای پژوهشی جدید و ۶ اخبار. رئوس مطالب دو شمارهی منتشر شده به شرح زیر است: 5- ایجاد سیستم اتوماسیون اداری جدید (Paper less)از اواخر سال ۱۳۷۹ مکاتبات اداری و پیام رسانی مؤسسه پژوهشی به طور کامل مکانیزه شده است. بر اساس سیستم مکانیزهى همکاران»، اطلاعات واحدهای سازمانی مشاغل با قید پستهای سازمانی کارشناسان و پژوهشگران مؤسسه همراه با کلیهی اطلاعات مربوط به نامه‌ها گزارشها و پیام ها در حافظه ی رایانه ذخیره گردیده و علاوه بر امکان دست یابی فوری به نامه‌های وارده صادره و داخلی کارتابل پی گیریها توزیع نامه کنترل ارجاعات ، کارتابل و حقوق دسترسی هر یک از کاربران سیستم در آن لحاظ شده است.در بخش تسهیلات یادداشت کارهای شخصی، تقویم شخصی، صندوق پست و مکانیزم پیام رسانی بسیار راه گشاست.هم چنین این سیستم انواع نمودارهای آماری را براساس فراوانی مکاتبات ، مکاتبات بر اساس نام و نوع مؤسسه، ایجاد کنندگان و تأیید کنندگان نامه نامه‌های تهیه شده به تفکیک واحد و بالاخره هر آن چه در سیستم اداری مورد نیاز است به راحتی فراهم میآورد به همین علت سیستم یاد شده پیچیدگی هایی دارد و ضمناً هنوز برای استفاده از قلم نوری با مشکل مواجه است.در حال حاضر، کلیه عملیات مربوط به کارکنان از طریق اتوماسیون انجام می شود و کارشناسان دیگر به استفاده از کاغذ و قلم و سایر وسایل متعلق به آن تمایلی ندارند البته چون ورودی به سیستم مؤسسه و در نتیجه خروجی آن کاغذ است فقط عملیات داخلی شامل : مکاتبات افراد مؤسسه با یک دیگر تهیه پیش نویس ، مقاله ها و گزارشها در این سیستم به صورت کاملاً مکانیزه انجام میشود. البته مؤسسه با ادارات و مؤسساتی که دارای سیستم الکترونیکی و وب سایت هستند، در مقابل ارتباط الکترونیکی، پاسخ الکترونیکی ارسال می دارد.قابل ذکر است در طول ۹ ماه گذشته ۲۶۸۷ نامه از طریق این سیستم اسکن و در کامپیوتر ثبت شده که از این تعداد ۹۵۵ رکورد ، اطلاعات مربوط به نامه‌های وارده ، ۱۳۱۲ رکورد مربوط به نامه های صادره و ۳۷۵ رکورد مربوط به نامه‌های داخلی بوده است. تعداد کل ارجاعات توسط همکاران و واحدهای مختلف مؤسسه از طریق این سیستم ۲۸۱۷ رکورد میباشد.6- تفاهم نامه های جدید با دانشگاه‌ها در قالب بند الف ماده ۱۰۲ قانون برنامه ی سوم توسعهبراساس سیاستهای راهبردی در زمینهی توجه به عوامل محیطی و استفاده از فرصت های موجود در جامعه، برقراری ارتباط با دانشگاه‌ها و مؤسسه‌های پژوهشی کشور از سال ۱۳۷۸ آغاز شد و تاکنون ۱۲ تفاهم نامه با مراکز علمی و پژوهشی به شرح زیر منعقد شده است. به علاوه، برخی از این انجمن های علمی - پژوهشی و دانشگاه ها با مؤسسه ی دفتر همکاری مشترک دارند و در حال اجرای پروژه های مورد نیاز سازمان هستند.دانشگاه شهید رجائیدانشگاه الزهرادانشگاه صنعتی شریفدانشگاه علامه طباطباییدانشگاه تهراندانشگاه شهید بهشتیدانشگاه تربیت معلمدانشگاه آزاد اسلامیپژوهشکده ی تعلیم و تربیتجهاد دانشگاهیمعاونت پژوهشی وزارت علوم و تحقیقات و فناوریوزارت صنایع هم چنین در اجرای بند الف ماده‌ی ۱۰۲ قانون برنامه سوم توسعهی پنج ساله با هماهنگی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و سازمان مدیریت و برنامه ریزی دانشگاه‌های شریف ، امیرکبیر، علم و صنعت علامه طباطبایی، تهران، شهید بهشتی و جهاد دانشگاهی اجرای ۱۱ پروژهی تحقیق کاربردی مؤسسه را به عهده گرفته اند.دفاتر برنامه ریزی و تألیف کتاب‌های درسی در سازمان استفاده کنندگان اصلی نتایج این تحقیقات هستند.۴۰ درصد اعتبارات پروژه‌های مذکور به وسیله ی سازمان پژوهش و ۶۰ درصد آن به وسیله ی سازمان مدیریت و برنامه ریزی تأمین خواهد شد.