ارزیابی الگوهای ایمان با تکیه بر دیدگاه جان بیشاپ

Abstract

تبیین سرشت ایمان همواره دغدغه‌ی مؤمنان، الاهی‌دانان و فیلسوفان دین بوده است. به همین جهت، شاهد پیشینه‌ای بلند درباره‌ی آن هستیم. یکی از راه‌های فهم سرشت ایمان ارائه‌ی الگوهای گوناگون درباره‌ی آن است. در این مقاله با تکیه بر تقسیم‌بندیِ جان بیشاپ از الگوهای ایمان به مثابه‌ی 1) معرفت ویژه 2) باور 3) توکل 4) مخاطره‌ی اعتقادی 5) مخاطره‌ی نااعتقادی و 6) امید در مدخل "ایمان" در دانشنامه‌ی فلسفه‌ی استنفورد، تلاش شده است ابتدا هر یک از این الگوها توضیح داده شود؛ سپس با تکیه بر میزانِ توجهِ الگوهای فوق به سه مؤلفه‌ی 1) شناختی 2) عاطفی و 3) ارادی، به مثابه‌ی معیارهای ارزیابیِ آن‌ها، نشان داده شده است که کدام یک از آن‌ها دچار تقلیل شده‌اند. طبق این ملاک‌ها، الگوی ایمان به مثابه‌ی معرفت ویژه دچار تقلیل شده است زیرا به مؤلفه‌ی عاطفی در تعریف ایمان توجه نداشته است. الگوهای ایمان به مثابه‌ی توکل، مخاطره‌ی نااعتقادی و امید دچار تقلیل‌گرایی نشده‌اند زیرا به هر سه ملاک فوق توجه کرده‌اند. اما با توجه به تقریرهای متفاوت از الگوهای ایمان به مثابه‌ی باور و مخاطره‌ی اعتقادی، داوری درباره‌ی تقلیل یا عدم تقلیل هر یک از تقریرها نیز متفاوت است.