دو فصلنامه تاملات فلسفی
مرور بر اساس
مجموعه‌های این پایگاه
ارسال های اخیر
-
ردّیۀ زاگزبسکی بر اصل استلزام قدرت: ارزیابی و نقد
(دانشگاه زنجان, 2025-01-20)در مسالۀ علم الهی و اختیار انسان،اصل استلزام قدرت با نفی وجود شرطی خلاف واقع اختیار، دستاویزی مهم در زیرسوال بردن اختیار انسان محسوب می‌شود. بنا بر اصل استلزام قدرت،شرطی خلاف واقع اختیار صادق نداریم.لیندا زاگزبسکی با طرح ...
-
واکاوی تأثیر جنسیت دراستکمال وسعادت نفس از منظر ملاصدرا
(دانشگاه زنجان, 2025-01-20)هدف از این مقاله بررسی تأثیر جنسیت در استکمال و سعادت نفس از منظر ملاصدرا باروش تحلیل آثار فلسفی اوست. بحث از جنسیت مورد دغدغه ملاصدرا نبوده است و تنها مواردی که در آثار وی به مباحث جنسیت اشاراتی غیر مستقیم دارد بحث جایگاه ...
-
بازخوانی رابطه‌ی دین و اخلاق در الهیات معتزلی با ملاحظه‌ی الهیات مسیحی فیلیپ کویین
(دانشگاه زنجان, 2025-01-20)مقاله پیش رو با تحلیل آراء متفکران اصلی جریان معتزلی در موضوع رابطه‌ی دین و اخلاق، آراء مورد نظر را با رأی امروزی‌تر فیلیپ کویین- فیلسوف مسیحی معاصر- مقایسه می‌کند. ضرورت تحقیق به دامنه‌ی گسترده و همواره مناقشه‌برانگیز در ...
-
واکاوی انتقادی نظریه های قانون طبیعی در اولین مرحله احیای آن در دوره پساتجدد
(دانشگاه زنجان, 2025-01-20)قانون طبیعی در مشهورترین تفسیر خود، فرمان‌های ثابت و دائمی عقل عملی درباره رفتارهای اختیاری بشر هستند که انسان‌ها با اطاعت از آنها در همه زمان‌ها و مکان‌ها به خوشبختی می‌رسند. به دنبال تسلط اندیشه تجربه‌گرایی (پوزیتیویسم) ...
-
بررسی انتقادی نظر استاد فیاضی در مورد تجرد و حدوث نفس بر اساس مبانی ملاصدرا
(دانشگاه زنجان, 2025-01-20)وجود مبانی متفاوت فلسفی، موجب نظرات بسیار متفاوتی در خصوص تجرد نفس و نحوۀ وجود آن شده است. ملاصدرا بر اساس مبانی خود از جمله اصالت و تشکیک وجود، حرکت جوهری اشتدادی، معتقد است انسان یک حقیقت واحدی است که در اثر حرکت جوهری ...
-
تحلیل مسئله بداء در اندیشه استاد جوادی آملی.
(دانشگاه زنجان, 2025-01-20)مسئله بداء به عنوان یکی از مسائل مهم و چالش برانگیز در میان متکلمان مطرح بوده و با توجه به اینکه با علم الهی و تقدیرات خداوند در ارتباط است فهم حقیقت آن با چالش روبرو شده است. بداء اساساً مبتنی بر عملکرد انسان است و به ...
-
تحلیل پیوند «پرسش‌گری» با تطورات نفس انسان
(دانشگاه زنجان, 2025-01-20)یکی از برجسته‌ترین ویژگی‌های تمایز‌بخش میان انسان و حیوان خصلت «پرسش‌گری» انسان است. پرسش زاییده ذهن جستجوگر انسان است که از دو وجه علم و جهل نسبت به یک موضوع نشأت‌می‌گیرد. کنش پرسش‌گری در بستر نفس رخ‌می‌دهد و موجب تطور و ...
-
ترسیم نظام نئوتئوکراسی تشکیکی (حاکمیت الهیِ نوینِ تشکیکی) بر اساس آراء شناخت شناسانه ملاصدرا
(دانشگاه زنجان, 2025-01-20)انگاره اقتدارگرایی الهی (تئوکراسی) در قرون وسطی با سرپوشی برای سعادت بشری تحت لوای حاکمیت پاپ شکل گرفت. ماحصل غایی این تفکر به حاشیه راندن دین در عرصه حکمرانی، طرح دموکراسی به عنوان دیدگاه رقیب و در نهایت رشد تفکر تجربی ...
-
سه مرتبه «تقدم و تاخر» بر مبنای سه سیر فلسفی
(دانشگاه زنجان, 2025-01-20)بعد از پذیرش تحقق سه سیر فلسفی (یعنی اصالت ماهیت، اصالت وجود وحدت تشکیکی و اصالت وجود وحدت شخصی) در حکمتِ صدرایی، به دلایل و قراینِ مختلفی می‌توان نشان داد که مبحثِ «تقدم و تاخر» از لازمه‌های سه سیرِ یاد شده تبعیت کرده ...
-
ارزیابی الگوهای ایمان با تکیه بر دیدگاه جان بیشاپ
(دانشگاه زنجان, 2025-01-20)تبیین سرشت ایمان همواره دغدغه‌ی مؤمنان، الاهی‌دانان و فیلسوفان دین بوده است. به همین جهت، شاهد پیشینه‌ای بلند درباره‌ی آن هستیم. یکی از راه‌های فهم سرشت ایمان ارائه‌ی الگوهای گوناگون درباره‌ی آن است. در این مقاله با تکیه ...
-
اتهام وابستگی تهذیب الأخلاق؛ بررسی مقایسه‌ای مفهوم شجاعت در اخلاق ارسطو و مسکویه رازی
(دانشگاه زنجان, 2025-01-20)شجاعت از دیرباز یکی از فضیلت‌های مهم اخلاقی در آیین‌های گوناگون به شمار رفته و در مفاهیم اسلامی نیز مورد توجه بسیاری قرار گرفته است. ارسطو و مسکویه رازی به‌عنوان دو اندیشمند اخلاقی یونانی و مسلمان، در مفهوم‌سازی و مرزبندی ...
-
معرفت شناسی صدرایی در چگونگی مطالعه بر متغیرات کیهانی و تنقید کیهانشناسی پوزیتیویستی
(دانشگاه زنجان, 2025-01-20)موضوع علم کیهانشناسان بررسی ساختار بزرگ مقیاس کیهانی است، برهمین اساس روش مطالعاتی خود در مواجهه با متغیرات کیهانی را مبتنی براصل تحقیق پذیری پوزیتیویستی و اصل موضوعه ریاضیاتی قرار داده‌اند بطوریکه موجهیت گزاره‌های کیهانی ...
-
جان مک داول و حساسیت اخلاقی
(دانشگاه زنجان, 2025-01-20)حساسیت اخلاقی یک نظریه نسبتاً جدید در فلسفه اخلاق است که ریشه‌های آن به احساس‌گرایی اخلاقی قرن هجدهم بازمی‌گردد. این نظریه بر این اساس استوار است که علاوه بر ادراک عقلی، ادراک حسی و عاطفی نیز در تشکیل پایه‌های اخلاق، بطور ...
-
راهکاره‌های حل تعارض ضرورت علّی و اراده آزاد بر اساس مبانی فلسفی علامه طباطبائی
(دانشگاه زنجان, 2024-08-22)رابطه ضروری میان علت تامه و معلول امری پذیرفته شده در سنت فلسفه اسلامی است. در این میان اطلاق این اصل و ورود آن بر عالم انسانی موجب تقابل ضرورت علی با آزادی اراده است. برخی آزادی اراده، که قوام آن به امکان انتخاب میان فعل ...
-
مبادی فرآیند صدور فعل در منظومه فکری فارابی
(دانشگاه زنجان, 2025-01-20)پژوهش حاضر به بررسی مبادی فرآیند صدور فعل از دیدگاه فارابی با روش توصیفی - تحلیلی می‌پردازد. مبادی صدور فعل عبارت از مبادی معرفت، شوق، اراده و جزئیات ادراکی ناظر به صدور فعل بر اساس تقدیرات معین است. مبادی معرفتی، معارف ...
-
افلاطون‌پژوهیِ فریدریش شْلِگِل: بیانِ امرِ نامتناهی در افلاطونِ رُمانتیک
(دانشگاه زنجان, 2024-08-22)افلاطون‌پژوهی در اواخرِ قرنِ هژدهم و اوایلِ قرنِ نوزدهم دستخوشِ تغییراتِ بنیادین شد. عمده‌ی این تغییرات در آلمان و با محوریتِ دو افلاطون‌شناسِ رمانتیک، فریدریش شلگل و فریدریش شلایرماخر رخ داد. این انقلابِ نظری البته پیشتر ...
-
بررسی انتقادی توجیه معرفتی ابن سینا بر اتحاد عاقل و معقول با تکیه بر قرائت فیاض لاهیجی
(دانشگاه زنجان, 2024-08-22)گزاره عاقل و صورت معقول متحدند گزاره‌ای است که دلایلی برهانی آن را موجّه می‌کنند یکی از دانشورانی که به توجیه این گزاره توجه کرده، شیخ الرئیس ـ ابن سینا ـ است. بررسی این گزاره یکی از مهم‌ترین مبانی علم شناسی سینوی است. ابن ...
-
خداناباوری ضعیف و غیرجزمی دیوید هیوم نگاهی نقادانه به تفاسیر خداناباور محض، ندانم‌گرای محض، خداپرست حقیقی، و خداباور ظریف از دیوید هیوم
(دانشگاه زنجان, 2024-08-22)در نیمة دوم سدة هجدهم، هیوم با نشر فلسفة غیردینی وجود خدای مسیحیت را نامحتمل دانست، و از سوی هم‌عصران خود نشان خداناباور محض را دریافت کرد. به‌تازگی، و به‌رغم تفسیرهای دو قرن گذشته، هیوم نه به‌عنوان فیلسوفی خداناباور، ...
-
پیوند کنش و شخصیت اخلاقی در فن شعر ارسطو
(دانشگاه زنجان, 2024-08-22)از دیدگاه ارسطو شخصیتتراژدی باید از نظر اخلاقی خوب، یعنی فضیلتمند باشد و برای اینکه بتواند در مسیر سعادت قرار گیرد، باید طی کنش انتخاب‌گرانه و آگاهانه، قاعدۀ حد وسط اخلاقی را رعایت کند. بر همین مبنا، در این پژوهش این پرسش ...
-
حرکت بُرداری جوهر؛ تکمله‌ای بر حرکت جوهری ملاصدرا «نظریۀ حکیم متألّه استاد عابدی شاهرودی»
(دانشگاه زنجان, 2024-08-22)مسئلۀ«حرکت» از جمله مسائلی است که از همان آغاز و شگل‌گیری فلسفه در ایران و یونان، شکل گرفت و مورد توجه و تاکید فیلسوفان واقع شد و از این رو، رساله‌ها و کتاب‌های بسیاری در این باره نوشته‌اند. یکی از آن مسائل که ذیل این موضوع ...
