نظام استعاری ساختار رویداد و تأثیر آن بر تحلیل مفهوم‌سازی‌های قرآنی حاوی حوزة مبدأ مالکیت

Abstract

مالکیت رابطه افراد با اشیا است که استیلا و تسلط انسان‌ها بر اشیا را نشان می‌دهد. خداوند در زبان قرآن از این رابطۀ عینی و ملموس برای توصیف مفاهیم انتزاعی بهره جسته است. در جستار حاضر تلاش شده است به شیوۀ توصیفی تحلیلی و با رویکرد معناشناسی شناختی و با بهره‌گیری از ابزار نظری موجود در نظریۀ استعارة مفهومی، به بررسی حوزۀ مفهومی مالکیت به‌عنوان حوزۀ تجربی پرداخته شود تا مشخص شود که ‌چه مفاهیم انتزاعی قرآنی و چگونه با این حوزۀ دانشی مفهوم‌سازی استعاری شده‌اند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که نظام استعاری ساختار رویداد برای مفهوم‌پردازی مفاهیمی متنوع از حوزۀ مقصد در زبان قرآن، مانند خردورزی، خوشبختی، موهبت، آمرزش الهی، معجزات الهی، پاداش الهی، مجازات الهی، تنگدستی و توانگری، کنترل خویشتن، مقام و منزلت و... مؤثر است. این مفاهیم انتزاعی حالات و ویژگی‌ها و رویدادهایی هستند که به‌صورت أشیا و مکان‌هایی با حوزۀ مبدأ «مالکیت»، مفهوم‌سازی استعاری شده‌اند. این فرایند استعاری بر مبنای نام نگاشت‌های «حالات/ ویژگی‌ها اشیا تحت تملک هستند»، «رویدادها اشیا تحت تملک هستند» و «حالت‌ها/ ویژگی‌ها مکان هستند»، «احساسات، نیرو هستند»، بازنمایی شده در عبارات استعاری موجود در آیات میسر شده است.