تشدید در فارسی؛ کشش صامتی یا خوشۀ دوصامتی؟ (بررسی رده‌شناختی)

Abstract

تشدید از حیث واجی به دو شکل متفاوت در زبان‌های جهان ظاهر می‌شود؛ یکی به شکل خوشۀ صامتی و دیگری به شکل کشش صامتی. خوشۀ صامتی (که دوتایی نیز نامیده می‌شود) مربوط به زبان‌هایی است که تشدید در آنها تمایز دهنده نیست و جفت‌های کمینه پدید نمی‌آورد، و کشش صامتی مربوط به زبان‌هایی است که تشدید در آنها تمایز دهنده است و جفت‌های کمینه پدید می‌آورد. در این مختصر در چهارچوب مشاهدات رده‌شناختی، و براساس سه هم‌بستۀ آوایی و واجی و صرفی، نشان می‌دهیم که تشدید در فارسی، به‌رغم وجود همبستۀ آوایی و نیز تعداد بسیار معدودی جفت‌های کمینۀ درون-تکواژی، خوشۀ دوصامتی است، و نه کشش صامتی.