شکستن نرم معمول زبان (تقدیم، تأخیر و التفات) در جزء 27 قرآن کریم

Abstract

هویت هستی­شناسی هر متن مرهون دو مؤلفه معنا و محتوا از یک­سو و ساختار و هندسه رویین از سوی دیگر است. ساختار و هندسه رویین و شیوه­ بیان در کشف لایه­های زیرین متن و رسیدن به برداشت­های جدید از متن کارایی بسزایی دارد. آشنایی­زدایی یکی از مفاهیم اساسی در نظریه­ فرمالیست­های روس است. بر اساس این نظریه، نویسنده­ متن سعی دارد تا با تغییر در ساختار و هندسه­ رویین و غریبه کردن نُرم­های عادی زبان و مفاهیم آشنا و افزودن بر دشواری متن، مدت زمان درک خواننده را طولانی‌تر کند و لحظه ادراک را به تعویق بیندازد و بدین­سان سبب ایجاد لذت و ذوق ادبی گردد. قرآن کریم اعجاز جاودان پیامبر است. یکی از ابعاد اعجاز، اعجاز ادبی است. سازوکارهای ادبی و ساختار­های گوناگون در قرآن کریم چنان مسحور­کننده و شگفت­آور است که در هر زمان می‌توان از زاویه‌ای متفاوت به آن نگریست. این پژوهش می­کوشد تا با روش تحلیلی توصیفی، بهره‌مندی قرآن از امکانات زبانی و شگردهای زیبایی‌آفرینی را با ارائه نمونه‌هایی از آشنایی‌زدایی درآیات شریف جزء 27 قرآن به تصویر کشد و در نهایت با تکیه‌ بر تفاسیر ادبی قرآن کریم و تحلیل دیدگاه مفسران، تأثیر این امر را در کشف معنای مقصود توسط مخاطب و کسب التذاذ را که منجر به تدبر و تفکر بیشتر در آیات قرآن توسط مخاطب می‌شود، نظاره­گر باشد.