راهبردهای رسانه‌ای انتشار گفتمان سلفی: مطالعه سه نسل گروه‌های سلفی جهادی- تکفیری

Abstract

رسانه‌ها به طور عام و در سال‌های اخیر فضای مجازی به‌ طرز چشمگیری مورد بهره‌برداری جریان‌های سلفی جهادی- تکفیری بوده است. پژوهش حاضر با نگاهی مقایسه‌ای به نقش رسانه‌ها و فضای مجازی در انتشار گفتمان سه نسل گروه‌های سلفی جهادی- تکفیری، درپی پاسخ به این پرسش اصلی است که نسل‌های سه‌گانه گروه‌های سلفی جهادی - تکفیری چگونه از رسانه‌ها و فضای مجازی برای انتشار گفتمان خود و برساختن سوژه‌های سلفی استفاده کرده‌اند؟ یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که بهره‌گیری از رسانه‌ها (عمدتا به دلیل تفاوت زمانی و شکاف نسلی) در نسل اول و دوم به‌مراتب کمتر از نسل سوم بوده و «داعش» به‌عنوان نسل سوم گروه سلفی جهادی - تکفیری در به کار گرفتن رسانه‌ها و فضای مجازی موفق‌تر از همتایان خود عمل کرده است. کارآیی این رسانه‌ها برای این گروه به مثابه «سلاحی» در «نبردهای نامتقارن» و در راستای تبلیغات برای انتشار مبانی گفتمان سلفی جهادی تکفیری، دعوت به جبهه‌های جنگ و عضوگیری برای انجام عملیات انتحاری بوده است. رویکرد مقایسه‌ای با محوریت موضوع رسانه در بررسی عملکرد سه نسل جریان سلفی جهادی- تکفیری نوآوری پژوهش حاضر به شمار می‌آید. روش پژوهش کیفی، از نوع تبیین علی و روش گردآوری داده‌ها، کتابخانه‌ای و استفاده از منابع معتبر فضای مجازی است.