مدل ساختاری نقش کنش‌های اجرایی بر اختلال نارسایی ‌توجه/فزون‌کنشی با میانجی‌گری افسردگی و اضطراب

Abstract

اختلال نارسایی توجه/فزون‌کنشی همواره با نواقص در زمینه‌ی کنش‌های اجرایی و اختلالاتی چون افسردگی و اضطراب به خصوص در دوران بزرگسالی، ارتباط داشته در حالی‌ که نحوه‌ی این ارتباط به طور دقیق مورد بررسی قرار نگرفته‌ است. بنابراین در این مطالعه هدف، بررسی مدل ساختاری کنش‌های اجرایی بر اختلال نارسایی ‌توجه/فزون‌کنشی با توجه به نقش میانجی‌گرانه افسردگی و اضطراب در دانشجویان مبتلا به اختلال نارسایی ‌توجه/فزون‌کنشی شهر اصفهان بوده‌است. روش مطالعه همبستگی و از نوع مدل‌سازی معادلات ساختاری است. جامعه‌ی آماری شامل تمام دانشجویان مبتلا به اختلال نارسایی ‌توجه/فزون‌کنشی شهر اصفهان است. طی غربالگری اولیه از 1368 دانشجو، 280 نفر مبتلا به اختلال تشخیص داده شدند و از بین آن‌ها تعداد 200 نفر به روش نمونه‌گیری هدف‌مند، انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده پرسش‌نامه‌های اختلال نارسایی ‌توجه/فزون‌کنشی بزرگسالان بارکلی (2011)، نارسایی کنش‌وری اجرایی بزرگ‌سالان بارکلی (2011)، سلامت روان (1973) و مصاحبه‌ی تشخیصی اختلال نارسایی‌ توجه/فزون‌کنشی (2010) بوده ‌است. برای تحلیل یافته‌ها برآوردگر بیشینه درست‌نمایی و آزمون معناداری بوت‌استراپ مورد استفاده قرارگرفت. نتایج مدل‌سازی معادلات ساختاری حاکی از برازش مناسب داده‌های حاصل از نمونه‌ی دانشجویان مبتلا به اختلال با مدل مفهومی مفروض بود. شاخص‌های برازش مدل از این قرار بود: 2681 /89χ2, 1402df, 93/0CFI, 90/0 GFI 05/0RMSEA,. با توجه به معناداری اثرهای مستقیم کنش‌های اجرایی بر افسردگی و برخی از ابعاد اختلال و از طرفی معناداری اثرهای مستقیم افسردگی بر نارسایی‌توجه وکندی‌ زمان‌شناختی، و معناداری اثر غیرمستقیم کنش‌های اجرایی بر اختلال، نقش میانجی افسردگی در این رابطه مشخص است. در نتیجه نارسایی کنش‌های اجرایی هم به صورت مستقیم و هم با میانجی‌گری افسردگی موجب بروز نواقص شناختی از جمله نارسایی‌توجه و کندی ‌زمان‌شناختی می‌شود.