کنکاشی در گفتمان و پردازش اسلام و مسیحیت درباره نظریه «فدا»

Abstract

این مقاله با روش توصیفی و تحلیل یافته‌های حاصل از مطالعات کتابخانه‌ای، به بررسی تطبیقی مبانی گفتمانی نظریۀ «فدا» به‌عنوان محوری‌ترین آموزۀ الهیات مسیحیت با گفتمان منطقی اسلام پرداخته و به این پرسش پاسخ می‌دهد که دیدگاه قرآن کریم دربارۀ آن چیست؟ در عهد جدید، خطای آدم گناهی تلقی شده که از راه جسم به نسلش منتقل شده و برای نجات انسان‌ها از گناه ناخواسته‌شان، راهی جز ایمان به عیسی(ع) به‌عنوان فدیۀ خدا وجود ندارد. اعتقاد به تثلیث و شأن فرزندی عیسی برای خدا، انتقال گناه آدم به نسلش و انسداد باب نجات از آن، عدم تأثیر شریعت در نجات، به صلیب کشیده شدن عیسی(ع) به‌عنوان خدای متجسد، مبانی پشتیبان این نظریه محسوب می‌شود. اما منابع اسلامی، گناه آدم را ترک اولی می‌داند، گناه را تسری‌پذیر نمی‌داند تا بنی‌آدم ناخواسته گنهکار تلقی شوند، تثلیث را نمی‌پذیرد و اعتقاد به فرزند برای خدا را کُفر می‌داند، عیسی(ع) را بنده و فرستادۀ خدا معرفی می‌کند که تمام صفات بشری را داشت و در نهایت، کشته نشد و به آسمان برده شد و شریعت را برای همگان، حتی شخص پیامبر، لازم‌الاجرا می‌داند.