ارزیابی توان گلدهی بنه‌های زعفران در گروه‌های وزنی مختلف در محیط آبکشت

Abstract

بخش زیادی از بنه­های زعفران که هر ساله در مزارع کشت می­شوند، فاقد وزن مطلوب بوده و توان بسیار کمی جهت گلدهی در شرایط مزرعه­ای دارند. این فرضیه مطرح است که با توجه به حذف مقاومت فیزیکی خاک و نیز کنترل بهتر عوامل محیطی در سیستم آبکشت (هیدروپونیک)، امکان گل­گیری از این قبیل بنه­ها در محیط کنترل شده وجود داشته باشد. در همین راستا، در این تحقیق اثر وزن­های مختلف بنة مادری (2 تا 4، 4 تا 6 ، 6 تا 8 و 8 تا 10 گرم) بر خصوصیات گلدهی زعفران در محیط کنترل شده در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار در آزمایشگاه فیزیولوژی باغبانی دانشگاه بیرجند، مورد بررسی قرار گرفت. بنه­ها، مرحله تولید آغازة گل (گل­انگیزی) را در خاک مزرعه سپری کردند و مرحله ظهور گل­ها در شرایط تحت کنترل (دمای 1±15 درجه سانتی­گراد، رطوبت­نسبی 75 درصد و تناوب نوری 8 ساعت نور و 16 ساعت تاریکی) و با تراکم کشت 500 بنه در مترمربع صورت پذیرفت. صفات مورد مطالعه شامل تعداد گل، عملکرد گل، متوسط وزن گل، طول گل، طول کلاله و خامه و نیز وزن خشک کلاله، پرچم و گلبرگ بودند. نتایج نشان داد که تعداد گل در گروه­های وزنی 2 تا 4، 4 تا 6، 6 تا 8 و 8 تا 10 گرم به­ترتیب صفر، 2/56، 7/193 و 425 عدد در مترمربع بود که بیانگر تولید حداقل یک گل در هر بنه به­ترتیب در صفر، 2/11، 7/38 و 85 درصد بنه­ها در گروه­های وزنی مذکور می­باشد. مقدار عملکرد گل در تیمارهای آزمایشی به­ترتیب صفر، 24، 6/96 و 198 گرم در مترمربع و میزان عملکرد خشک مادگی (خامه + کلاله) به­ترتیب صفر، 25/0، 98/0 و 13/2 گرم در مترمربع بود. در مجموع، بنه­های با وزن کمتر از 4 گرم فاقد توان گلدهی بودند، ولی بنظر می­رسد بنه­های با وزن 4 تا 8 گرم در شرایط کنترل شده بتوانند در مقایسه با محیط طبیعی عملکرد گل و کلالة بیشتری تولید نمایند.