واکه‌های سادة لری مینجایی: یک بررسی صوت‌شناختی

Abstract

مینجایی نام عمومی گویش‌هایی از زبان لری است که به صورت پراکنده با نام‌های لری خرم‌آبادی، بالاگریوه‌ای، سیلاخوری، بروجردی، ملایری و غیره شناخته می‌شوند. هدف این مقاله تعیین مقدار پارامترهای صوت‌شناختی همچون بسامد سازه‌های اول و دوم واکه‌های ساده، تاثیر جنسیت و نوع هجا بر این پارامترها و در نهایت ارائه نمودار فضای واکه‌ای گویش خرم‌آبادی و بالاگریوه‌ای است. در کل 1217 نمونة آواییِ گردآوری ‌شده از 18 گویشور زن و مرد حاوی واکه‌های ساده (i، ɪ، ʏ، e، ø، a، ə، u، o، ɑ)، با استفاده از نرم‌افزار PRAAT مورد بررسی قرار گرفت. سپس نتایج آن، با استفاده از نرم‌افزار SPSS در دو بخش آمار توصیفی و تحلیلی گزارش شد. با توجه به مقدار به‌دست‌آمده از بسامد سازة اول، واکه‌های /a/ و /i/ به ترتیب بازترین و بسته‌ترین واکه‌اند. واکه‌ /i/ بیش‌ترین بسامد سازة دوم را نشان داد و پیشین‌ترین واکة سادة لری مینجایی است. این در حالی است که واکه‌ /ɑ/ در گویشوران مرد و واکه‌ /o/ در گویشوران زن پسین‌ترین واکه‌اند. نوع هجا در میزان بسامد سازه‌های اول و دوم تاثیر دارد. بسامد سازه‌های اول و دوم در گویشوران مرد پایین‌تر از گویشوران زن است.