آموزش مجازی زبان فارسی به غیرفارسی زبانان: یک جایگزین یا یک گزینه؟

Abstract

کرونا پدیده‌ای است که بشر زندۀ کنونی پیش‌تر آن را تجربه نکرده و آنقدر این اتفاق به‌طور ناگهانی رخ داد که موجب تعطیلی بسیاری از کلاس‌های آموزش زبان فارسی در جهان گشت. در مرکز آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان دانشگاه علامه طباطبائی، 14 دانشجوی لبنانی در حال تحصیل بودند که می‌بایست برای مهر سال 1399 آمادۀ حضور در کلاس‌های تحصیلی اصلی خود می‌شدند. آنها نیمی از دورۀ فارسی‌آموزی خود را سپری کرده بودند که با مشکل کرونا مواجه شدند. دانشگاه علامه طباطبائی برای حل مشکل این زبان‌آموزان سریعاً به آموزش مجازی روی آورد. پژوهش حاضر نتیجۀ آموزش مجازی‌ این مرکز را گزارش می‌کند. سؤال پژوهش این بود که آیا آموزش مجازی می‌تواند در شرایط اضطرار، جایگزین آموزش حضوری باشد. فرضیه‌ای که برای آن در نظر گرفتیم این بود که احتمال اینکه آموزش مجازی بتواند جایگزینی برای آموزش حضوری باشد بسیار کم و تاحدی غیرممکن است. به منظور پاسخ به پرسش پژوهش از دو ابزار استفاده نمودیم. آزمون پیشرفت زبان‌آموزان و مقایسۀ نمرات کلاس‌های حضوری با کلاس‌های مجازی و تدوین پرسشنامه‌ای برای سنجش میزان رضایت‌مندی زبان‌آموزان. نتایج نشان داد میزان پیشرفت زبان‌آموزان در شرایط کرونایی (آموزش مجازی) اختلاف معناداری با شرایط غیرکرونایی (آموزش حضوری) نداشته است. همچنین، زبان‌آموزان لبنانی تا حد زیادی از آموزش زبان فارسی به‌صورت مجازی رضایت داشتند. به‌طور کلی می‌توان نتیجه گرفت که در شرایط اضطرار می‌شود با اتخاذ رویکرد تکلیف محور در آموزش زبان از بستر وب برای انتقال دانش و یادگیری زبان استفاده کرد.