گونه شناسی طرح ها و نقشه های قالی روستای جیریا در استان مرکزی

Abstract

این مقاله حاصل یک کار میدانی است که در ارتباط با مستندنگاری و معرفی ابعاد فن‌شناختی و زیباشناختی قالی روستای جیریا به‌عنوان فعال‌ترین کانون بافندگی با داشتن و برپا بودن قریب به پانصد دار قالی، در استان مرکزی به نگارش درآمده‌است. کیفیت بافت، مهم‌ترین ویژگی قالی جیریاست که یکی از برندهای مهم قالی ایران است که متأسفانه از شناخت و معرفی دور مانده است. در جیریا طرح‌ها و نقشه‌های متنوع و مختلفی بافته می‌شود که به سه طبقه و دسته کلی تقسیم می‌شوند. الف: طرح‌ها و نقشه‌های بومی شامل لچک و ترنج(دوحاشیه، لچک و ترنج خورشیدی، دایره‌ای، افشان، بیضی و لوزی)، دستگاهی(گل‌دسته)، مستوفی شکسته و تبریزی. ب: طرح‌ها و نقشه‌های غیربومی شامل خشتی، راوری، زیرخاکی، ظل‌السلطان و هفت درویش. پ: طرح‌ها و نقشه‌هایی که توسط طراحان معاصر طراحی و عرضه می‌شود که شامل اطلسی، مستوفی منحنی، فرهنگ، عقابی، کومه‌ای، مرغ ماهی‌خوار، تک‌بته و حاج‌خانومی است. این پژوهش از نوع بنیادین و روش تحقیق از نوع توصیفی – تحلیلی است. شیوه گردآوری داده‌ها به‌صورت میدانی است.