بررسی فلسفة اخلاق در شاهنامة فردوسی براساس نظریة امر الهی

Abstract

نظریة امر الهی از نظریه‏های کهن فلسفة اخلاق و بحث در رابطة دین و اخلاق است و پیشینة آن به مناظرة سقراط و اوثیفرن بازمی‏گردد. در عصر کنونی بحران معنویّت، اخلاق و حقوق انسان‏ها و نیز مسئلة جهانی‏شدن و استحالة فرهنگ‏ها و چالش هویّت ملت‏ها، گفتمان غالب و دغدغة مهم بشر است؛ درنتیجه بار دیگر به دین و اخلاق توجه جدی می‏شود و لزوم التفات به نظریه‏های بومی و سازگار با فرهنگ جامعه اهمیت می‏یابد. می‏توان تقریرهای مختلف نظریة امر الهی را در آرا و اندیشه‏های فلاسفه و حکمای دوران مختلف جست‏وجو و بررسی کرد؛ بنابراین این پژوهش با روش تحلیلی ـ تطبیقی و بر مبنای مطالعات کتابخانه‏ای، ضمن واکاوی ایدئولوژی فلسفی فردوسی در حوزة دین و اخلاق و بررسی نتایج عملی آن در تبیین جایگاه و حقوق انسان در زندگی فردی، اجتماعی، سیاسی و... به مقایسة افکار او با تقریرهای نظریة امر الهی می‏پردازد؛ نیز با معرفی فردوسی در جایگاه یک نظریه‏پرداز بزرگ فلسفة اخلاق و فلسفة سیاسی با دیدگاه خرد الهی و حیات اخلاقی خدامحور، می‏توان تفکر او را تقریری تازه از نظریة امر الهی به شمار ‏آورد.