اثربخشی بستة آموزشی مبتنی بر نرم‌افزار چندرسانه‌ای ساخت نقشة ذهنی بر مهارت‌های شناختیِ درسِ علوم در دانش‌آموزان دختر پایة هشتم

Abstract

مطالعة حاضر با هدف تعیین اثربخشی بستة آموزشی مبتنی بر نرم­افزار چندرسانه­ای ساخت نقشة ذهنی بر مهارت­های شناختیِ درسِ علومِ دانش­آموزان دختر پایة هشتم در سال تحصیلی 96-1395 انجام شده است. روش پژوهش، از نوع آزمایشی با طرح پیش­آزمون_ پس­آزمون با گروه کنترل بود. جامعة آماری پژوهش، کلیة دانش­آموزان دختر پایة هشتم مدارسِ دارای امکانات سخت­افزاریِ شهرِ کرمان بودند، که درمجموع تعداد 40 دانش­آموز با استفاده از روش نمونه­گیری خوشه­ای ­چندمرحله‌ای به‌عنوان نمونه انتخاب و به شیوة تصادفی در دو گروه (20 نفر گروه آزمایش و 20 نفر گروه کنترل) جایگزین شدند. در پیش­آزمون و پس­آزمون همة شرکت­کنندگان، با استفاده آزمون پژوهشگر ساختة مهارت­های شناختیِ درسِ علوم، شامل 60 سؤال چهارگزینه‌ای و 10 سؤال تشریحی، مورد ارزیابی قرار گرفتند. گروه آزمایش در 10 جلسة دوساعته بستة آموزشی مبتنی بر نرم­افزار ساختِ نقشة ذهنی و گروه کنترل آموزش مرسوم را از طرف معلم دریافت کردند. جهت تحلیل داده­های آماری از تحلیل کوواریانس تک­متغیری (ANCOVA) استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد، دانش­آموزانی که بستة آموزشی مبتنی بر نرم­افزار ساختِ نقشة ذهنی را آموزش دیدند، نمراتِ بالاتری در مهارت­های شناختی کل و همچنین در کلیة سطوح مهارت­های شناختی به‌ویژه مهارت‌های (یادآوری، فهمیدن، کار بستن، تحلیل) کسب کردند. بر اساس نتایج این مطالعه پیشنهاد می­شود، نقشه­های ذهنی به‌عنوان ابزاری جهت فعال کردن یادگیری­های قبلی دانش­آموزان و ایجاد ارتباط بین مفاهیم درسی به‌منظور درک هر چه‌بهتر مطالب، در آموزش و تدریس مورداستفاده قرار گیرند.