فراتحلیل رابطه زیرساخت و مدیریت دانش در کتابخانه‌ها

Abstract

هدف: بررسی همه جانبه تحقیقات انجام‌شده در زمینه مدیریت دانش و زیرساخت‌ها در کتابخانه و عرضه نتایج در قالب یک فراتحلیل. هدف اصلی این فراتحلیل، ترکیب و مقایسه نتایج پژوهش‌های انجام‌شده در زمینه زیرساخت و مدیریت دانش در کتابخانه ‌با استفاده از روش‌های آماری فراتحلیل، برای دستیابی به نتایج منسجم است.روش: پژوهش از نظر هدف، کاربردی است. داده‌ها به‌صورت کتابخانه‌ای گردآوری و با تکنیک فراتحلیل بررسی شدند. جامعه پژوهش، 16 پژوهش (شش پایان‌نامه و ده مقاله) بود که از لحاظ ملاک‌های درون‌سنجی پژوهش حاضر، انتخاب شد. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش شامل مطالعات مرتبط به موضوع و فرم کدگذاری فراتحلیل است. برای محاسبه ضرایب از نرم‌افزار جامع فراتحلیل (CMA.2) استفاده شد.یافته‌ها: بر اساس نمودار قیفی و روش هم‌بستگی رتبه‌ای بگ و مزومدر در جامعه بررسی‌شده، سوگیری انتشار وجود ندارد. با توجه به مقدار شاخص Q برای 9 متغیر و آماره I2 پژوهش‌ها همگن نیستند. متغیر منابع انسانی با اندازه اثر بزرگ و متغیرهای هشت‌گانه دیگر شامل: متغیر فناوری اطلاعات با مقدار اندازه اثر منفی کوچک، ؛ منابع انسانی با مقدار اندازه اثر منفی و بزرگ، متغیرهای فرهنگ، به کارگیری دانش، خلق دانش، تسهیم دانش با اندازه اثر مثبت و کوچک، فرایند سازمانی با مقدار اندازه اثر مثبت و متوسط؛ بودجه با مقدار اندازه اثر مثبت و کوچک و ارزیابی دانش با مقدار اندازه اثر منفی و کوچک هستند پژوهش زادولی‌خواجه (1396) در متغیر منابع انسانی، به‌کارگیری دانش، خلق دانش، تسهیم دانش، فرایند سازمانی و بودجه دارای بالاترین وزن در میان جامعه پژوهش است.نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد متغیرهای زیرساخت و فرایندهای مدیریت دانش در کتابخانه‌ها اثربخش نبوده است. و از لحاظ اندازه اثر آن‌ها کوچک است. بنابراین تقویت موارد پیش رو به دست اندرکاران کتابخانه‌ها پیشنهاد می‌شود: زیرساخت فناوری اطلاعات با تاکید بر شبکه‌های اجتماعی و اشتراک دانش ضمنی میان کتابداران و کاربران کتابخانه‌ها؛ زیرساخت فرهنگ با توجه بر سرمایه‌گذاری در اشاعه فرهنگ و ارزش‌های سازمانی مبتنی بر تبادل دانش؛ تقویت زیرساخت منابع انسانی با برگزاری دوره‌های ضمن خدمت و برنامه‌های آموزشی برای توانمندسازی کارکنان و کتابداران با هدف بهبود فرایندهای مدیریت دانش. از سوی دیگر، با توجه به اندازه اثر کوچک متغیرهای فرایندهای مدیریت دانش به پژوهشگران پیشنهاد می‌شود پژوهش‌های اثربخشی با حجم نمونه بیشتر و خطای کمتر در زمینه فرایندهای مدیریت دانش در انواع کتابخانه‌ها انجام‌دهند.