مطالعۀ کیفی شکل‌گیری احساس تعلق اجتماعی و تکرار جرم در مددجویان سابقه‌دار

Abstract

احساس تعلق اجتماعی رفتارها، سبک زندگی، تعاملات اجتماعی و سلامت فرد و جامعه را سازمان‌دهی می‌کند. این پژوهش به روش کیفی و با استفاده از نظریۀ زمینه‌ای، بسترهای مهم شکل‌گیری احساس تعلق اجتماعی و تکرار جرم را در مددجویان سابقه‌دار مطالعه می‌کند. براساس معیار اشباع نظری استقرایی، 27 نفر از مددجویان سابقه‌دار مراجعه‌کننده به مرکز مراقبت بعد از زندان در شهرستان کرمان شامل مرد و زن به شیوۀ نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند و با آن‌ها مصاحبۀ عمیق صورت گرفت. داده‌های جمع‌آوری‌شده به روش اشتراوس و کوربین در سه مرحلۀ کدگذاری باز، محوری و گزینشی تحلیل شدند و 43 مفهوم، 6 مقولۀ اصلی و 1 مقولۀ هسته‌ای از درون گفته‌های مشارکت‌کنندگان استخراج شد. مقوله‌های اصلی این تحقیق عبارت‌اند از: 1. مصائب اجتماعی و ضربۀ روحی در کودکی، 2. گسسته‌شدن تعلق به مدرسه و بازماندگی از تحصیل، 3. نداشتن پیوندهای اجتماعی و احساس تعلق به کانون اصلاح و تربیت، 4. نداشتن احساس تعلق اجتماعی در خانواده، 5. احساس تعلق به پیوندهای دوستانۀ انحرافی، 6. سابقه‌داری و تکرار جرم. مقولۀ هسته‌ای «نداشتن پیوندهای اجتماعی و احساس تعلق ضداجتماعی در سابقه‌داران» نشانگر آن است که پیوند اجتماعی مددجویان سابقه‌دار به‌دلیل نبود بسترهای مناسب در زندگی به‌سمت احساس تعلق ضداجتماعی و درنهایت، کنش‌های انحرافی و تکرار جرم سوق یافته است.