امنیت آب در حوضه آبریز سد کوثر در شرایط تغییر اقلیم:کاربرد روش سیستم دینامیک

Abstract

در این مطالعه تلاش شده است تا با یک رویکرد سیستمی رفتار سیستم منابع آب در حوضه آبریز سد کوثر شبیه‌سازی شود. به‌طورکلی با توجه به پیچیده بودن سیستم منابع آبی، یکی از بهترین ابزارهایی که بتوان از طریق آن ارتباط بین تمامی اجزای داخل یک سیستم پیچیده را بررسی کرد روش سیستم دینامیک است. سیستم دینامیک یکی از روش‌هایی است که به‌منظور شناسایی روابط میان سیستم‌های مجزا اما در ارتباط تنگاتنگ باهم و با پویایی در رفتار، استفاده می‌شود. در این مطالعه پس از مدل‌سازی و واسنجی مدل طراحی‌شده، رفتار سیستم منابع آب در طول زمان موردبررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که در طی دوره شبیه‌سازی میزان منابع آب در دسترس روند نزولی خواهد داشت. این در حالی است که میزان تقاضای آب که به‌طور مستقیم متأثر از رشد جمعیت است در حال افزایش است. اگرچه درنتیجه افزایش بارندگی تحت سناریو اول وضعیت جریان ورودی به حوضه بهبودیافته است اما افزایش تبخیر از سطح آزاد آب و افزایش جریان خروجی همچنان سیستم منابع آب را در وضعیت آسیب‌پذیر قرار داده است. به‌طوری‌که در سال‌های ابتدایی علی‌رغم اینکه شاخص امنیت آب در وضعیت بهتری قرار دارد اما انتظار می‌رود در سال‌های پایانی این شاخص به پایین‌تر از یک نیز برسد. همچنین نتایج حاکی از آن است که پایین‌ترین شاخص امنیت آب مربوط به شرایط بدبینانه آب‌وهوایی (سناریو دوم) است. لذا سیاست‌های مدیریت تقاضا از طریق کاهش مصرف سرانه آب و یا افزایش راندمان آبیاری و کاهش آب مصرفی در هر هکتار از محصول کشاورزی می‌تواند نقش بسزایی در مدیریت پایدار منابع آب داشته باشد.