برآورد تابع‌های تقاضای محصولات کشاورزی ایران با استفاده از روش برنامه ‏ریزی ریاضی (کاربرد روش بیش‌ترین بی‌نظمی)

Abstract

توابع تقاضای 35 محصول عمده‌ی کشاورزی، در قالب 14 گروهِ کالایی در سطح کشور برآورد، و کشش قیمتی خودی و متقاطع تقاضا برای این گروه‌ از کالاها محاسبه شد. داده‌های مورد نیاز از میانگین قیمت و تجمیع داده‌های مربوط به اندازه‌ی مصرف محصولات کشاورزی ایران در سال 1387 به دست آمد. نتایج نشان داد که مقدار تقاضای بیش‌تر گروه‌ها نسبت به تغییرات قیمت کم‌کشش است. از سوی دیگر، چون این مدل بزرگ‌ترین بخش از محصولات کشاورزی است، با یک مدل تعادل در بخش کشاورزی هم‌‌سان است. بر این اساس، تغییر در اندازه‌ی مصرف هر گروه کالا باید بر اندازه‌ی مصرف دیگر گروه‌ها اثر داشته باشد. بنابراین، علامت بیش‌تر کشش‌های متقاطع مثبت شده است، و این گویای رابطه‌ی جانشینی میان بیش‌تر گروه‌های کالایی است. به دیگر سخن، مصرف‌کنندگان با کاهش اندازه‌ی یک گروه‌ کالای کشاورزی در سبد مصرفی خود، محصولات گروه‌های دیگر را جای‌گزین آن می‌نمایند. مقایسه‌ی نتایج به دست آمده در این تحقیق با نتایج بررسی‌های پیشین در ایران، استفاده از روش بیش‌ترین بی‌نظمی برای برآورد توابع را به عنوان گزینه‌یی مناسب در کنار روش‏های اقتصاد سنجی جای می‌دهد. به ویژه در هنگامی که داده‌های کافی در دست نیست، و یا جمع‌آوری داده‌های آماری کافی به صرف وقت و هزینه‌ی فراوان نیاز دارد.