بررسی موانع و راهکارهای توسعه صنعت ماهیان زینتی در ایران «مورد مطالعه: استان مرکزی»

Abstract

دریای خزر، خلیج فارس و محیط­های آبی طبیعی، جغرافیای راهبردی و موقعیت اقتصادی- اجتماعی بخش شیلات و آبزیان ایران را منحصر به فرد کرده است. این بخش در سه حوزه "اکوتوریسم"، "تولید غذا" و "رفتار اجتماعی" نقش ارزنده­ای در فرایند تحقق اهداف چشم­انداز ایران 1404 ایفا می­نماید. با این وجود، جایگاه ارزشمند صنعت پرورش ماهیان زینتی ایران کمتر مورد توجه واقع شده و مسائل مختلفی روند توسعه آن را با نقصان روبرو کرده است. استان مرکزی از استان­های پیشرو در صنعت یاد شده است و شناخت وضعیت وجود این صنعت و ارائه راهکارهایی برای توسعه آن، هدف اصلی تحقیق است. از روش تحقیق پیمایشی برای جمع­آوری داده­ها استفاده شد. پرورش­دهند­گان و کارشناسان ماهیان زینتی استان مرکزی، جامعه آماری تحقیق بود که به دلیل محدودیت فراوانی، به صورت تمام­شماری در نمونه قرار گرفتند. ابزار جمع­آوری داده­ها پرسشنامه­ای بود که روایی ظاهری و پایایی آن مورد تأیید قرار گرفت. یافته­های تحقیق نشان داد که "اشتغال­زایی و کسب درآمد" و "علاقه به پرورش ماهیان زینتی" دو دلیل عمده جذب شاغلین به این صنعت می­باشند. همچنین، ‌افراد مورد مطالعه، ارزیابی مطلوبی از وضعیت موجود این صنعت نداشتند(امتیاز 17/1 از 5). نتایج تحلیل عاملی نیز حاکی از آن بود که پنج عامل: "مدیریت صنفی و منابع غذایی"،"مدیریت ترویج و اطلاع­رسانی اصول صحیح پرورش"،"مدیریت درمان و بیمه"، "مدیریت کیفیت ماهیان وارداتی" و "حمایت فنی و اقتصادی" حدود 80 درصد تغییرات متغیر وضعیت موجود و موانع توسعه صنعت ماهیان زینتی استان مرکزی را تبیین کرده­اند. مهمترین راهکارهای کاهش و رفع مشکلات پیش­روی صنعت یاد شده، ایجاد و توسعه نظام صنفی صنعت ماهیان زینتی و توسعه تربیت منابع انسانی متخصص ­شناخته شد.