دو گونه زبان روایی در منظومه های غنایی از ابتدا تا آخر دوره ی تیموریان

Abstract

منظومه های غنایی بخشی از ادبیات فارسی هستند که به روایت داستان می پردازند به همین جهت زبان توصیفی در آنها کاربرد زیادی دارد.زبان منظومه های غنایی در دوره های مختلف یکسان نبوده و بر اساس اوضاع فرهنگی، اجتماعی و سیاسی دگرگونی هایی در آن ایجاد شده است. در این پزوهش به مقوله زبان توصیفی-تشبیهی و توصیفی-استعاری پرداختیم. بریا این منظور 9 منظومه غنایی از ابتدا تا دوره تیموریان انتخاب شده و با انتخاب ابیاتی از بخش های مختلف آنها زبان توصیفی-تشبیهی و توصیفی –استعاری مورد بررسی قرار گرفته است. این منظومه ها به طور کلی به دو دوره اول و دوم تقسیم شده اند. در دوره اول سه منظومه ویس و رامین، ورقه و گلشاه و شیرین و خسرو دهلوی بررسی شده و نشان داده ایم که این منظومه ها بیشتر مبتنی بر تشبیه بوده و دارای جملاتی کوتاه تر و زبان ساده تری هستند. در دوره دوم شش منظومه لیلی و مجنون و خسرو و شیرین نظامی، همای و همایون خواجوی کرمانی، لیلی و مجنون و یوسف و زلیخای جامی و مهر و مشتری عصار تبریزی بررسی شده و نشان داده ایم که این منظومه زبان توصیفی استعاری داشته و دارای تتابع اضافات و جملات طولانی تری نسبت به دوره اول هستند. کلید واژها: ادبیات غنایی، منظومه ها، زبان استعاری،زبان تشبیهی،توصیف