زبان و ادب فارسی (نشریه سابق دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز)
مرور بر اساس
مجموعه‌های این پایگاه
ارسال های اخیر
-
تحلیل آثار داستانی عدنان غریفی با رویکردی زیست‌‌محیطی بر اساس مفهوم قدرت در اندیشه فوکو
(دانشگاه تبریزUniversity of Tabriz, 2025-02-19)طبیعت نقش مهمی در شکل‌دهی به کنش‌های انسانی دارد که در عصر حاضر دچار اختلالاتی گردیده است. چنین مقوله‌ای در آثار داستانی عدنان غریفی نمود بارزی دارد. به همین دلیل ما با روشی توصیفی- تحلیلی به این سؤال پاسخ خواهیم داد که ...
-
جایگاه شاه و درویش هلالی استرآبادی، و پیشینه و تحلیل آن
(دانشگاه تبریزUniversity of Tabriz, 2025-02-19)بدرالدّین هلالی جغتایی از شعرای مهم و تأثیرگذار اواخر قرن نهم و اوایل قرن دهم هجری است که خصوصاً در غزل و مثنوی از سرآمدان عصر خود بوده است. مشهورترین منظومة او شاه و درویش است که در عصر خود و پس از آن معروف بوده و حتّی ...
-
ژانر اتوپیا در رمان فارسی؛ ویژگی‌ها و زمینه‌های پیدایش
(دانشگاه تبریزUniversity of Tabriz, 2025-02-19)اتوپیا ژانری برآمده از نقطه عطف های تاریخی است و اتوپیای ایرانی، برآیند اتفاقات خاص عصر مشروطه و بیداری است. عمده آثار اتوپیایی فارسی در فاصلۀ سالهای 1303 تا 1332 به رشتۀ تحریر درآمده‌اند و این بازۀ زمانی را می توان عصر ...
-
تصحیح چند عبارت از نفثه‌المصدور زیدری نسوی
(دانشگاه تبریزUniversity of Tabriz, 2025-02-19)نفثه‌المصدور از مهمترین متون نثر فارسی است که نخستین بار دکتر امیرحسن یزدگردی آن را با استفاده از چهار نسخة خطی، که تاریخ کتابت آن‌ها متأخر بوده است، تصحیح کرده است. باوجود تلاشهای چندین سالة ایشان در این زمینه، کتاب مذکور ...
-
بررسی نقش، کارکرد و جلوه‌های گماشتگان، نهان‌گویان و نهان‌کاران در داراب‌نامۀ طرسوسی
(دانشگاه تبریزUniversity of Tabriz, 2025-02-19)قهرمانان قصه‌ها و داستان‌ها با افراد معمولی متفاوتند و این تفاوت ناشی از کارکردهای شگرف و شگفت آنان و نیز در سرنوشتی است که این افراد دارند. ازآنجا که این افراد «رسالت‌محور» هستند؛ یعنی برای هدف یا اهدافی در متن روایت وارد ...
-
بررسی گونه شناختی خمسۀ عطایی
(دانشگاه تبریزUniversity of Tabriz, 2025-02-19)خمسه‌سرایی یکی از سنت‌های دیرپای ادب فارسی است که از قرن شش هجری قمری آغاز شد و تا قرن چهاردهم در ایران و سرزمین‌های زیر نفوذ فرهنگ ایرانی ادامه یافت. حکیم نظامی با سرودن «پنج گنج» چنان شهرتی به دست آورد که پس از او، شاعران ...
-
پیرامون بیتی از حکیم گنجه (کاوشی در مفهوم «خداوندان خداوند» در منظومه فکری نظامی)
(دانشگاه تبریزUniversity of Tabriz, 2025-02-19)تعبیر «خداوندان خداوند» در سرآغاز منظومه خسرو و شیرین نظامی ذیل عنوان «در توحید باری»، نه به لحاظ لفظی و نه معنوی با موازین اصل توحید در کلام اسلامی سازگار نیست. مسأله کانونی این مقاله آن است که با شرح و تفسیر این ابیات، ...
-
بررسی و تحلیل فی حقیقة‌العشق (مونس العشاق) سهروردی بر اساس رمزگان پنج‌گانة رولان بارت
(دانشگاه تبریزUniversity of Tabriz, 2025-02-19)چکیده رسالة فی حقیقة‌العشق(مونس‌العشّاق) سهروردی(587 – 549 ه.ق.) ضمن اشاره به جلوه‌های عرفانی عشق و حالات آن در دو داستان خلقت آدم و یوسف پیامبر به دلیل اشتمال بر رمز و راز و تفسیرپذیری، امکان تحلیل و خوانش را با محور ...
-
تکثیرِ شَرّ (یک بن‌مایۀ اسطوره‌ای و گردشِ آن در متن‌های ایرانی)
(دانشگاه تبریزUniversity of Tabriz, 2025-02-19)یکی از مفاهیمِ بنیادین در اساطیرِ جهان رویش است که در کانونِ پاره‌ای از مهمترین اسطوره‌های ایرانی نیز دیده می‌شود. در پرتوِ این مفهوم می‌توان داستان‌های مهمی از اسطوره‌های ایرانی مانندِ مرگِ کیومرث و رویشِ مشی و مشیانه، ...
-
تأمّلی در بیت پانزدهم دیباچۀ شاهنامه از این پرده برتر ...
(دانشگاه تبریزUniversity of Tabriz, 2025-02-19)با وجود تلاشهای بسیاری که برای تصحیح شاهنامۀ فردوسی انجام شده، هنوز در این اثر مسائل فراوانی هست که نیازمند تحقیق و تجدید نظر است و برای هر چه بیشتر نزدیک شدن به آنچه از قلم فردوسی تراویده، لازم است که پژوهشگران درحوزه‌های ...
-
شهِ نوذری در روایات ملی (طوس در اسطوره، حماسه و تاریخ)
(دانشگاه تبریزUniversity of Tabriz, 2025-02-19)چکیدهروایات طوس، پهلوان و شاه‌زادۀ نوذری، از روزگار اوستا تا دوران تدوین متون تاریخی و حماسۀ ملی ایران، دست‌خوش دگرگونی‌های بسیاری شده است. طوس که در اوستا، پهلوانی نام‌آور و یلی جنگ‌جو معرفی شده، در شاهنامۀ فردوسی شاه‌زاده‌ای ...
-
«نور» و «نفس» در تفکّر باستان و تصوّف سیار بسطام
(دانشگاه تبریزUniversity of Tabriz, 2025-02-19)بایزید بسطامی(161-234)، صوفی ای متناقض نما، با تجربۀ عرفانی جدید، زبانی رمزآلود، آنی متفاوت و معراج روحانی، گنجینه ای از عرفان ایرانی و یکی از احیاگران این حکمت است. او در اقوال خود عناصری چون نور و نفس را، برای معرفی امور ...
-
پاییزانه و پاییزسرایی در شعر کودک
(دانشگاه تبریزUniversity of Tabriz, 2024-08-22)فصل پاییز و پدیده‌ها و عناصر پاییزی، از موضوعات محوری در شعر کودک به شمار می‌آیند. در این نوشتار، رویکرد شاعران کودک و انگیزه‌های آنان در بهره‌مندی از جاذبه‌های دیداری و قابلیت‌های طبیعی و زیستی فصل پاییز بررسی و تبیین ...
-
بررسی تقابل سنّت وتجدد در رمان طوبی و معنای شب اثر شهرنوش پارسی پور
(دانشگاه تبریزUniversity of Tabriz, 2024-08-22)بررسی و تحلیل چگونگی تقابل سنت و تجدد در تاریخ ایران بر اساس رمان« طوبا و معنای شب»اثر شهرنوش پارسی پور است. رمان شامل رخدادهای چند دورۀ پرحادثه از تاریخ معاصر ایران است که با محور قرار دادن زندگی طوبا، می باشد. حوادث رمان ...
-
بررسی رمانِ دایی‌جان ناپلئون از منظرِ عناصر و مضامین گروتسک
(دانشگاه تبریزUniversity of Tabriz, 2024-08-22)گروتسک شبه‌گونه‌‌ای است که نویسنده یا گوینده‌ی آن، ناهنجاری‌های فردی و اجتماعی را با اغراقی نا‌خوشایند و هم‌زمان انزجار‌آمیز و خنده‌دار به سخره می‌گیرد. عناصرگروتسک در یک اثر ادبی و هنری فضایی دوگانه ایجاد می‌کند و ساختاری ...
-
بررسی و نقد شیوه‌های ایجاز در متون بلاغت فارسی
(دانشگاه تبریزUniversity of Tabriz, 2024-08-22)ایجاز از مباحث مهم در دانش معانی است و دو گونه دارد؛ ایجاز حذف و ایجاز قصر. این بحث در متون بلاغی چنان که باید تدوین و تشریح نشده و چارچوب نظری روشنی برای شناخت مفهوم آن به خواننده ارائه نشده است. دقیق نبودن نمونه‌ها، تداخل ...
-
جانشینی و همنشینی واژگان در ادبیات فارسی(مجابات): دیدگاه یاکوبسن
(دانشگاه تبریزUniversity of Tabriz, 2024-08-22)محور جانشینی و همنشینی دو محور در زبانشناسی است. از دید یاکوبسن این دو فرایند، در هنر کلامی به ترتیب در دو نقش استعاری و مجازی ظاهر می‌شوند و روشی برای تشخیص سبک‌های ادبی و هنری به شمار می‌روند. ادبیات فارسی چندین دوره‌ی ...
-
فرانمود هنری در شعر مکتب آذربایجانی
(دانشگاه تبریزUniversity of Tabriz, 2024-08-22)فرانمایی احساس یکی از مبادی مهم و اساسی ایجاد ارزش‌های زیباشناسانه در متون ادبی و هنری است. هنر فرانمودی، موقعیت خلق وضعیت جدید، اعتراض و نوسازی قواعد را برای هنرمند فراهم می‌آورد. فرانمود، یک روش هنری برای توصیف آثاری ...
-
بررسی رباعیات مولانا بر اساس نظریۀ بینامتنیت ژنت با تکیه بر رباعیات شعرای متقدم
(دانشگاه تبریزUniversity of Tabriz, 2024-08-22)علاوه بر وجود تعداد قابل ملاحظهای از رباعیات شعرای متقدم در میان رباعیات منسوب به مولانا، رباعیاتی نیز در دیوان او یافت می‌شود که مولانا در سرایش آن‌ها به رباعیات دیگران توجه داشته و از آن‌ها الهام گرفتهاست. او گاه بیت ...
-
بررسی وتحلیل ویژگی‌های زبانی در نسخ خطی شروح شرف نامه نظامی گنجوی
(دانشگاه تبریزUniversity of Tabriz, 2024-08-22)مشتاقان فرهنگ و ادب ایرانی همواره در کشورهایی مانند هند، پاکستان، افغانستان و ... در پی التذاذ ادبی و دریافت صحیح از متون فارسی بوده، در تفهیم آن‌ها اهتمام ورزیده و به شرح آثاری مثل شرفنامه نظامی گنجوی پرداخته‌اند. نگارندگان ...
