بررسی نظم‌آهنگ هجده سوره از قرآن کریم

Abstract

زبان در حالت عام آن و قرآن کریم به‌مثابه یک زبان خاص، دارای ماهیتی سمعی و شنیداری است. پیدایی و شکل‌گیری و نیز فراگیری زبان به‏طور طبیعی، در تاریخ بشری و اتصال نسل‌ها، شیوه‌ای شنیداری داشته و دارد. هر زبان نیز آوا و آهنگ خاص خود را دارد که در بسیاری از موارد، تناسب لفظ و معنا در آن‏ها قابل تعقیب و بررسی است. در زبان قرآن نیز چنین حالتی وجود دارد و این زبان به‏ دلیل توحیدی و الهی‌بودن، تابع نظم در زمینه‌های مختلف و از جمله تناسب و ائتلاف لفظ و معنا یا همان نظم‌آهنگ است. ازهمین‌رو، بررسی این جنبه از زبان دارای اهمیت و فواید قابل توجهی است. مقاله حاضر، این نظم و هماهنگی را در هجده سوره از قرآن کریم بررسی کرده است. موضوع ائتلاف لفظ، ریشه در ساخت انواع زبان‌ها و فطرت بشری دارد. مقاله به نمونه‌هایی از نظم و نثر فارسی را از همین زاویه توجه کرده و کوشیده است نمونه‌هایی تطبیقی را از الفاظ و عبارات برخی زبان‌های جهان ارائه دهد.