شیوه‌های تبلیغی در اسرار التوحید

Abstract

«تبلیغ» به معنی رساندن پیام به دیگری از طریق برقراری ارتباط، به‌منظور ایجاد دگرگونی در بینش و رفتار اوست و به‌عنوان ارتباط متقاعدگرانه و کوششی است که به‌منظور نفوذ و تأثیرگذاری بر مخاطب معرفی می‌شود. ابوسعید ابی‌الخیر از عارفان برجسته‌ای است که به اصول تبلیغ آشنا و معتقد است و اصلاح افکار افکار مخاطبان و نیز تربیت اشخاص یکی از دغدغه‌های اساسی وی به ‌شمار می‌آید. آنچه در این پژوهش بررسی می‌شود، شیوه‌های تبلیغی ابوسعید در اسرار التوحید است که به روش توصیفی‌تحلیلی انجام می‌گیرد. بر اساس نتایج این پژوهش، بوسعید از شیوه‌های تبلیغی چون روش همراهی، روش نفی و اثبات، روش الگویی، روش تدریجی، روش استدلالی، روش تداعی معانی، روش تکرار و روش طرح ناگهانی و حاضرجوابی برای بیان پیام خویش استفاده کرده است. به‌جز ارزش پیام او، آنچه شیوۀ وی را از دیگر شیوه‌ها متمایز می‌کند، ترفندهایی است که در هریک از شیوه‌های تبلیغ به کار می‌برد. اثرگذاری بوسعید بر رفتار مخاطبان خویش با تغییر حال درونی و تحولات عاطفی و اعتقادی آنان ظاهر می‌شود.