تحلیلی تطبیقی بر حمایت حقوقی از حق بر شهرت یا تصویر تجاری ورزشی

Abstract

حق بر شهرت یا تصویر تجاری ورزشی حقی است که به‌موجب آن ورزش‌کار، اختیار بهره‌برداری انحصاری از شهرت، تصویر تجاری و هویت خود را دارد و می‌تواند به دیگران نیز مجوز بهره‌برداری از آن را اعطا کند و از سویی مانع استفادۀ غیر‌مجاز دیگران از این حق گردد. این مقاله می‌کوشد تا با روشی توصیفی و تحلیلی، با مطالعه‌ در موازین بنیادین و رهیافت‌های سایر نظام‌های حقوقی، ضمن بررسی روند شکل‌گیری و به رسمیت شناخته‌شدن این حق برای ورزش‌کاران، دلایل وجودی و توجیهی آن و راهکارهای حمایت از آن در مقابل ناقضان این نهاد حقوقی را تحلیل نماید. در برخی نظام‌ها حق بر تصویر به‌عنوان یک حق مستقل به رسمیت شناخته شده و ارزش تجاری منضم به هویت ورزش‌کاران، با وجود برخی استثنائات، به‌لحاظ حقوقی تحت حمایت است. ثبت تصاویر به‌عنوان علامت تجاری، استفاده از ظرفیت‌های دعاوی پسینگ‌آف، بهره‌گیری از نظام اسرار تجاری و دعاوی تضعیف شهرت تجاری، به مدد ورزش‌کاران آمده‌اند تا حقوق خود در این حیطه را تضمین کنند. در حقوق ایران اگرچه وجود برخی مقررات پرابهام و ناقص در کنار قواعد عام، از جمله لزوم حمایت از حقوق ناظر به شخصیت افراد و موازین کلی مسئولیت مدنی تا حدود کمی می‌توانند راهگشا باشند، نتایج این نوشتار حاکی از معضلات جدی و ناکارآمدی و نامشخص‌بودن مقررات و ادبیات حقوقی ایران درخصوص حمایت کارآمد از حقوق ورزش‌کاران نسبت به شهرت و تصاویر خود است که ضرورت بهره‌گیری از قواعد تثبیت‌شده در این زمینه برای جبران خلأهای موجود و برطرف‌ساختن کاستی‌ها را عیان می‌سازد.