مدل‌سازی و پیش‌بینی تغییرات کاربری اراضی شهر لاهیجان با رویکرد توسعه پایدار

Abstract

در سال‌های اخیر، اراضی از شهرهای ایران به‌خصوص اراضی حاشیه‌ای شهرها، تحت تأثیر روند شهرنشینی و نیاز شهروندان به مسکن، تغییر کاربری داده و به اراضی ساخته‌شده تبدیل گردیده است. هم‌چنین شهر لاهیجان نیز مانند بسیاری از شهرهای ایران به دلیل افزایش ساخت‌وساز، دچار تغییر و تحولات قابل‌توجهی در زمینه کاربری اراضی شده است. هدف پژوهش حاضر مدل‌سازی و پیش‌بینی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از LCM و CA MARKOV می‌باشد، روش پژوهش، به لحاظ هدف از نوع کاربردی و به لحاظ ماهیت و روش از نوع تحقیقات توصیفی – تحلیلی می‌باشد. در این راستا از تصاویر ماهواره‌ای لندست مربوط به چهار دوره زمانی 1368، 1379، 1389 و 1397 بهره گرفته‌شده است. تصاویر چهار دوره پس از عملیات پیش‌پردازش با استفاده از روش حداکثر احتمال طبقه‌بندی گردیدند. سپس با استفاده از مدل LCM و CA MARKOV به شناسایی و پیش‌بینی تغییرات کاربری اراضی شهر لاهیجان پرداخته‌شده است. نتایج نشان می‌دهد که مساحت اراضی ساخته‌شده از سال 1368 تا 1397 نزدیک به 1250 هکتار افزایش‌یافته و اراضی جنگل و باغات در این دوره با کاهش حدوداً 2000 هکتاری روبه‌رو بوده است. بنابراین با توجه به مقایسه طبقه‌بندی‌ها و نتایج حاصل از مدل LCM مشخص می‌گردد، که بیشترین تغییرات در این دوره مربوط به جنگل و باغات می‌باشد. در پایان با به‌کارگیری مدل زنجیره مارکوف تغییرات کاربری اراضی را برای سال 1409 را پیش‌بینی‌شده است. ازاین‌رو با توجه به نتایج حاصل از پیش‌بینی تغییرات احتمال می‌رود که در سال 1409 میزان 5/760 هکتار از اراضی جنگل و باغات کاسته شده و 91/53 هکتار به اراضی ساخته‌شده، 09/693 هکتار به شالیزارها و 5/13 هکتار نیز به پهنه آبی افزوده خواهد شد. بنابراین بررسی‌ها نشان می‌دهد رشد مساحت‌ها در محدوده موردمطالعه متناسب و همسو نبوده؛ و این مسئله باعث ایجاد پدیده گستردگی در شهر لاهیجان گردیده است.