زنان، پاساژ و مصرف نشانه ها

Abstract

در یک دهه ی اخیر، تغ ییرات ژرفی در سبک زندگی یا سیاست های زندگی روزمر ه در میان زنان ایرانی رخ داده که نه تنها در الگوی کالاهای مصرفی آنها، بلکه در مصرف نشانه ها، مکان ها، فضاها و زمان های خاص نیز متبلور است؛ به گونه ای که می توان از اقتصاد نشانه ها صحبت کرد. از این رو، مقاله ی حاضر به بررسی کیفی جهان زیست زنان در یکی از پاساژهای مجلل و بزرگ شیراز می پردازد. در این مطالعه، طیفی از نظریه های مرتبط با مصرف، جنسیت و هویت به کار رفته اند؛ روش شناسی این مطالعه از نوع کیفی بوده و از روش مردم نگاری برای اجرای عملیات تحقیق استفاده شد. روش های گردآوری اطلاعات عبارت اند از مشاهده ی مشارکتی و مصاحبه ی نیمه ساخت ی‏افته با 31 نفر از زنان فروشنده خریدار. برای انتخاب مشارکت کنندگان از روش نمونه گیری هدفمند استفاده شد و داده های گردآوری شده از طریق روش تحلیل موضوعی یا تماتیک تحلیل شده اند. یافته های این پژوهش نشان داده اند که پاساژ صرفاً مکان مصرف کالاهای متعارف نیست، بلکه فضایی نشانه شناختی و نمادی شده برای مصرف نشانه ها، کیچ، مصرف تظاهری، پرسه زنی، هویت ی‏ابی، مقاومت و تمایز جنسیتی و دوستی‏ابی است. از این منظر، مصرف کالاها در بسیاری موارد یکی از رفتارهای حاشیه ای و فرعی در فضای پاساژ است.