جمله و شبه جمله در گویشِ لای زنگانی

Abstract

جمله بخش گسترده و به عبارتی گسترده­ترین بخش زبان است که همه­ گزارش­های زبان به وسیله­ آن روی می­دهد؛ به همین سبب پژوهش در چند و چون آن، در شناخت و بررسی زبان، نقش ویژه­ای خواهد داشت. روستای لای­زنگانِ دارابِ فارس همانند بسیاری از دیگر روستاهای ایران، مکانی است که از نظر فرهنگی و به ویژه زبان­شناسی توانمندی­های فراوانی برای پژوهش دارد و تاکنون تک­نگاری­ها و مقاله­های نسبتاً زیادی درباره­ چند و چون گویش آن نوشته شده است. پژوهش حاضر، به روش مصاحبه و گفت­وگو فراهم آمده و به روش کتابخانه­ای بررسی و تحلیل شده است. این تحقیق نتایج بسیاری در پی دارد؛ از جمله: 1- جابه­جایی ترتیب ارکان جمله در گویش لای­زنگانی نسبت به فارسی رسمی که دارای یکنواختی است، بسیار زیادتر است. 2- بیشترین علت جابه­جایی ارکان جمله در این گویش، پرسشی بودن جمله و تأکید بر مسند است. 3- حذف فعل در جمله­های این گویش غالباً همانند فارسی رسمی است مگر چند مورد که در فارسی رسمی کمتر از آنها نام برده­اند. از جمله در چیستان، نفرین، ناسزا، کنایه و مثَل. 4- شبه­جمله­های این گویش بسیار زیاد است و غالباً الفاظ بی­معنایی­اند که می­توان آنها را در گروه صوت­ها نیز جای داد.