بررسی اثرات تاریخ کاشت بر عملکرد، اجزای عملکرد و امکان کنترل بیماری زنگ زرد و اسکب خوشه در ارقام مختلف گندم

Abstract

بیماری زنگ زرد و اسکب خوشه گندم در منطقه مغان از بیماری­های قارچی مهم در گندم است. لذا به منظور بررسی تأثیر تاریخ­های مختلف کاشت بر امکان کنترل بیماری­های زنگ زرد و اسکب خوشه گندم و عملکرد و اجزای عملکرد ارقام گندم، آزمایشی به صورت کرت­های خرد شده در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در مزارع کشت و صنعت و دامپروری مغان اجرا شد. در این بررسی چهار رقم گندم شامل بوگارو، پیشتاز، نوگال، شیرودی و دو لاین امیدبخش شاملN-85-5 و N-80-19 در تاریخ­های 30 مهر، 15 آبان و30 آبان در سال زراعی 89-88 مورد مطالعه قرار گرفتند. در طول دوره رشد عملکرد دانه، طول سنبله، تعداد سنبلچه، وزن دانه در بوته، تعداد دانه در سنبله، ارتفاع بوته، تعداد پنجه بارور، شاخص برداشت و نیز ضریب پیشرفت بیماری زنگ زرد گندم و شاخص بیماری فوزاریومی سنبله اندازه­گیری و ثبت گردید. نتایج نشان داد که بین تاریخ­های مختلف کاشت از نظر تعداد پنجه بارور، وزن دانه در سنبله، شاخص برداشت در سطح احتمال 5% و از نظر طول سنبله و وزن دانه در کل بوته در سطح احتمال 1% اختلاف معنی­داری وجود دارد. رقم بوگارو در تاریخ کاشت 30 مهر با 66/ 41% شاخص بیماری فوزاریومی سنبله و لاین N-80-19 در همان تاریخ کاشت با 82/ 19% شاخص بیماری زنگ زرد حداکثر حساسیت به این دو بیماری را داشتتند و رقم پیشتاز در تاریخ کاشت 15 آبان با بیشترین عملکرد دانه و بعد از آن رقم نوگال در همان تاریخ کاشت می­توانند به­ عنوان ارقام متحمل به این دو بیماری در منطقه کشت شوند. همچنین بهترین تاریخ کاشت برای عملکرد بالا و نیز کاهش آلودگی بوته­ها به ۀآلآیتایاصابیماری­های زنگ زرد و فوزاریوم سنبله گندم در منطقه مغان 15 آبان توصیه می­گردد.