مطالعه علل پدیده گسیختگی زمین در جاده های دشت یزد – اردکان

Abstract

در دو دهه اخیر نشست و گسیختگی زمین در استان یزد و بخصوص در دشت یزد- اردکان عامل ایجاد خسارتهای فراوان در این منطقه شده است. نمود ظاهری گسیختگی ها به صورت نشست و ترک های بزرگ در سطح جاده ها و ساختمانهای مسکونی و اداری، شکسته شدن لوله های آبرسانی و سوخت رسانی،کج شدن دکل های انتقال برق، و باز شدن ترکها در زمین های کشاورزی نمایان است. در تحقیق حاضر که پس از چندین بررسی بی نتیجه قبلی انجام پذیرفته است، یک گمانه عمیق و چهار گمانه سطحی حفر شده و ضمن بررسی نحوه انتشار ترکها در داخل زمین نمونه های اخذ شده تحت آزمایشهای گوناگون فیزیکی، شیمیایی و مکانیکی قرار گرفته اند. این تحقیق نشان داد که دو عامل بیرونی و درونی موجب گسیختگی ها شده اند. شکل توپوگرافی و شرایط جریانهای سطحی و تمرکز جریانها در یک محل محدود به همراه رمبندگی خاک و وجود تخلخل زیاد موجب ایجاد ترکهای شعاعی و محیطی همراه با نشست و با قابلیت گسترش می شود. با مشخص شدن ساز و کار گسیختگی ها، روشهای ترمیم و ممانعت از تخریب در جاده ها، ساختمانها و تأسیسات پیشنهاد شده است. ایجاد آبرو در محلهای تجمع آب، پر کردن داخل ترکها به وسیله مخلوط خاک سیمان و ایجاد مسیرهای کنترل شده جریانهای سطحی با ساختن دایکهای کم ارتفاع از جمله روشهای ترمیم و جلوگیری از تخریب و فرسایش است.