الگوی استخراج نظام‌مند منابع و ابزارهای معرفت از قرآن کریم

Abstract

مسئله منابع و ابزارهای معرفت و تفکیک صحیح آنها از همدیگر، همواره مورد بحث عالمان معرفت‎شناسی بوده است. به دلیل جایگاه والای قرآن نزد اندیشمندان مسلمان در تبیین اندیشۀ اسلامی، توجه به آموزه‌های آن در این مسئله و به‎دست‏آوردن منابع و ابزاهای معرفت قرآنی، همچون دیگرمسائل معرفتی برای معرفت‌شناسان اسلامی، اهمیت ویژه‎ای خواهد داشت. علاوه بر استفاده‌هایی که با روش‌های معمول در قرآن‌پژوهی موضوعی، در حل این مسئله از ساحت قرآن کریم صورت گرفته است، می‌توان با رویکردی جدید، به نتایج کامل‌تری در شناسایی و تفکیک منابع و ابزارهای معرفت قرآنی دست یافت. در این کتاب آسمانی، استعمال واژه‌های دارای بار معرفتی در قالبی خاص، الگویی را برای استخراج نظام‌‎مند منابع و ابزارهای معرفتی که در خدمت هدف هدایتگری قرآن قرار می‌گیرند، در اختیار ما قرار می‌دهد. در این تحقیق ابتدا وحدت ساختاری برخی عبارات قرآن در به‎کارگیری واژگانی که از لحاظ معرفت‎شناسی در قاموس اصطلاحات قرآنی حائز اهمیت‌اند، نشان داده می‏شود و بر اساس ارکان این ساختار، الگویی برای شناسایی و استخراج منابع و ابزارهای معرفت قرآنی، معرفی می‏شود، سپس معنای لغوی و اصطلاحی واژگان معرفتی به‏کاررفته در این الگو مورد بررسی قرار می‌گیرد. در ادامه با دنبال‏کردن این الگو در تمامی آیات، منابع و ابزارهای معرفت قرآنی استخراج شده، به صورت دسته‌بندی‏شده ارائه می‌گردد.