دیدگاه اعضای هیأت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز دربارة اهمیت و میزان استفاده از مجله‌های علمی موجود، و جایگزینی مجله‌های علمی چاپی با شکل الکترونیکی آنها

Abstract

هدف از این پژوهش بررسی دیدگاه اعضای هیأت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز دربارة اهمیت و میزان استفاده از مجله‌های علمی موجود و جایگزینی مجله‌های چاپی با شکل الکترونیکی آن می‌باشد. این پژوهش از نوع توصیفی و روش آن پیمایشی است. ابزار گردآوری اطلاعات «پرسشنامه» است و جامعه مورد مطالعه شامل کلیه اعضای هیأت علمی (469 نفر) دانشگاه شهید چمران اهواز در سال تحصیلی 1383- 1382 می‌باشد. از این تعداد 384 نفر در مطالعه نهایی شرکت نمودند. نتایج پژوهش نشان داد که 75% از اعضای هیأت علمی نقش مجله‌های علمی چاپی و 80% از آنان نقش مجله‌های الکترونیکی را در ارتقای سطح علمی خود «زیاد» یا "بسیار زیاد" دانسته‌اند. اما، فقط 44% از آنها مطابقت عناوین مجله‌های چاپی را با نیازهای اطلاعاتی خود «زیاد» یا "بسیار زیاد" ارزیابی کرده‌اند، این رقم برای مجله‌های الکترونیکی 67% است. در مجموع میزان استفاده از مجله‌های علمی چاپی نسبت به مجله‌های علمی الکترونیکی در بین پاسخگویان بیشتر بوده است. نتایج آزمون تحلیل واریانس نشان داد که متغیر گروه آموزشی بر استفاده اعضای هیأت علمی از انواع مجله‌های علمی چاپی و الکترونیکی مؤثر می‌باشد، لیکن متغیرهای جنسیت، مدرک تحصیلی، مرتبه علمی، و سابقه تدریس در این مورد بی‌تأثیر بوده‌اند. نتایج همچنین نشان داد که اکثریت پاسخگویان در مورد کاهش بودجه خرید کتابها به منظور افزایش بودجه خرید مجله‌های علمی چاپی چندان موافق نبوده‌اند ولی 35% از آنها با افزایش عناوین مجله‌های علمی الکترونیکی و 76% با افزایش عناوین چاپی «بسیار زیاد» یا "زیاد" موافق بوده‌اند یافته‌های دیگر پژوهش نشان می‌دهد که از میان روشهای مختلف تهیه مقالات علمی چاپی و الکترونیکی، استفاده از مجله‌های علمی اشتراکی دانشگاه در بین پاسخگویان بیشترین توزیع فراوانی را به خود اختصاص داده است. همچنین از میان عوامل مؤثر بر عدم استفاده از مجله‌های علمی چاپی، کامل ‌نبودن شماره‌های مجله‌ها و بی‌نظمی حاکم در بخش نشریات کتابخانه و از میان عوامل مؤثر بر عدم استفاده از مجله‌های علمی الکترونیکی، سرعت کم شبکه و مشکل دسترسی به اطلاعات و عدم آشنایی با شیوه‌های جستجوی اطلاعات, بیشترین توزیع فراوانی را داشته است. مهمترین دلایل استفاده از مجله‌های علمی چاپی از دید پاسخگویان به ترتیب اولویت عبارتند از: سهولت استفاده، قابلیت تورق یا مرور سریع متون، آشنایی با شکل مدرک و امکان خط‌ کشیدن و تأکید بر متون، دوام بهتر اطلاعات دریافتی و مهمترین دلایل استفاده از مجله‌های علمی الکترونیکی از دید آنها به ترتیب اولویت عبارتند از: ارائه و نمایش متون به صورت تازه و امکان تعامل با کاربر، تازه بودن اطلاعات دریافتی، امکان استفاده از قابلیتهای خاص جستجو در بازیابی متون، و سرعت دستیابی.