خوانش فیلم “ ساحره“ از منظر مباحث لکان

Abstract

چکیده مقالة حاضر به تحلیل برخی دیدگاه های لکان در فیلم ساحره می پردازد. لکان نظریات متعددی را بعد از فروید به حوزه روان شناسی وارد کرد. مفاهیمی مانند منِ چندوجهی، سه نظم خیالی و نمادین و واقعی، مرحلة آ یین ه، دیگری، نرینگی، نیاز، خواست، میل و کثرت دال ها از مفاهیم لکانی هستند. این مفاهیم در بخش نخست با عنوان مبانی نظری بررسی می شوند. بخش دوم مقاله به بررسی و تحلیل این فیلم بر اساس مفاهیم نام برده اختصاص دارد. بر اساس خوانش لکانی، شخصیت اصلی فیلم، بهرام، نمایانگر منِ چندوجهی است و از مرحلة آ یینه به درستی عبور نکرده است. رفتارهای او نشان دهندة علاقه به بازگشت به دورة نظم خیال یاند. رعنا، شخصیت دیگر فیلم در جاهایی این میل را نشان می دهد. ورود رعنا و بهرام به عالم همدیگر، نوعی ورود به زبان عالم آنهاست که نشانه از ورود به عالم نمادین از پیش موجود دارد. سکوت مادر بهرام و حس مرگ ناشی از صحنة ارگ بم، ورود به «نظم واقعی » است. در این فیلم مردان به علاوة رعنا )تا مدتی( به سبب داشتن قدرت، کمتر از زنان احساس اختگی میک‌نند. در نهایت، این بررسی نوعی تحلیل متنی برای شناخت هر چه بیشتر لایه های ضمنی و پنهان فیلم را به دست می دهد