شیوۀ نوازندگی استاد حسن کسایی

Abstract

حسن کسایی یکی از مشهورترین نوازندگان نی موسیقی ایران محسوب می‌شود. او شیوۀ متفاوتی در نی‌نوازی به وجود آورد. در این مقاله تلاش گردیده ساختار شیوۀ نوازندگی او مورد بررسی قرار گیرد. برای دستیابی به این منظور تقریباً تمامی آثار صوتیِ به‌جا‌مانده و همچنین درس‌های گرفته شدۀ نگارنده از محضر ایشان، مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است؛ علاوه بر این، برای نمایان‌شدن افتراق بین شیوۀ نوازندگی او با نوازندگان قبل، آثار یکی از مطرح‌ترین نوازندگان نی در گذشته یعنی نایب اسدالله اصفهانی، نوازندۀ صاحب سبک دورۀ قاجار، مورد مقایسه قرار گرفته و اغلب آثار صوتی این دو استاد نی نواز، قبل از نگارش این تحقیق توسط نگارنده مشق و اجرا شده است. نتیجۀ این مقایسه نشان می‌دهد که در عرصۀ نوازندگی ساز نی دو شیوۀ متفاوت و شاخص وجود دارد،: یکی شیوۀ نایب اسدالله متأثر از ردیف سازی مکتب آقا حسینقلی و میرزا عبدالله، و دیگری شیوۀ کسایی متأثر از مکتب ابوالحسن صبا و مکتب آوازی اصفهان که الگوهای ملودیک و اغلب متریک ریتمیک آن بر اساس هجاهای شعری شکل می‌گیرد و نسبت به نوازندگان قبل در پایبندی به ساختار ردیف و اجرای سلسله مراتب و تداوم گوشه‌ها، بداهه‌پردازی آزاد است.