بررسی تطبیقی سازها و نوازندگان در نقش ‏برجسته‏ های I، III و IV کول فرح در هزاره‏ ی اول پیش از میلاد (ایلامی نو)

Abstract

منطقه‏ی کول فرح در شمال شهر ایذه، شامل 6 نقش‏برجسته‏ی سنگی از دوره‏ی ایلامی نو حدود 1000-500 ق.م است. مراسم مذهبی همراه با موسیقی یکی از نکات مهم نقش‏برجسته های I، III و IV کول فرح است که گروهی از نوازندگان ایلامی را نشان می دهد. این پژوهش با هدف شناخت و کاربرد دو عامل اصلی سیر تکاملی سازشناسی و جایگاه نوازندگان در این سه نقش‏برجسته‏ی دوره‏ی ایلامی با توجه به شکل و کاربرد آن ها در مراسم و با بهره‏گیری از مطالعات کتابخانه ای و فیش‏برداری از اطلاعات مربوط و سپس با روش میدانی، تطبیقی و تحلیلی انجام شده است. یافته ها بر اساس سازشناسی، مدل لباس و مو، موقعیت اجتماعی و مکان قرارگرفتن نوازندگان در نقوش‏برجسته‏ی I، III و IV تحلیل شده‏اند. یافته‏های پژوهش گویای وجود یک رهبر ارکستر و سازهای چنگ زاویه ای (عمودی 14 سیم و افقی 9 سیم) و ساز کوبه ای مربع شکل در نقوش‏برجسته‏ی نوازندگان است، و نیز وجود نمادین سازهای مؤنث (چنگ، طبل) و رداهای بلند نوازندگان کول فرح I که از لحاظ قدمت از دو نقش III و IV جدیدتر است، احتمال موقعیت بالای اجتماعی نوازندگان یا ورود احتمالی نوازندگان زن به دربار ایلامی را افزایش می دهد.