سینما و تاریخ‏نگاری: گفتمان «گونه‏ ی فیلم تاریخی»

Abstract

فیلم تاریخی همواره مقوله‏ای بحث‏انگیز بین مورخان و فیلم‏سازان بوده است. در سه دهه‏ی اخیر که تولید این گونه فیلم رشد چشمگیری یافته، میزان پژوهش‏ها‏یی که به فیلم‏‏های ‏تاریخی و یا به رابطه‏ی فیلم و تاریخ پرداخته‏اند ‏نیز افزایش یافته است. این مقاله با بکارگیری روش پژوهش کتابخانه‏ای و اسنادی، پس از معرفی انواع فیلم‏‏های ‏تاریخی، به مقوله‏ی تاریخ‏نگاری می‏پردازد و دیدگاه‏های متفاوت مورخان، فیلم‏سازان و پژوهشگران را به بحث می‏گذارد. سپس موضوع را با طرح مطالب زیر پی می‏گیرد: اعتبار فیلم به مثابه‏ی سند در پژوهش‏‏های ‏تاریخی و علمی‏‎، تمایز تاریخ و فیلم تاریخی، مقایسه‏ی کار تاریخ‏نگار با خالق فیلم تاریخی، فیلم تاریخی به مثابه‏ی تاریخ بصری و روش‏‏های ‏تاریخ‏نگاری فیلمیک. در انتها چنین نتیجه‏گیری می‏شود که رابطه‏ی سینما با تاریخ‏نگاری، با شکل‏گیری و تحول این گونه، بر مناسبات زیر استوار است: تصویر‏کردن وقایع، دوره‏ها ‏و شخصیت‏‏های ‏تاریخی، تحول فن‏آوری‏‏های ‏فیلم، تغییر در بینش فیلم‏سازان نسبت به تاریخ و تاریخ‏نگاران نسبت به سینما، و پیدایش شیوه‏‏های ‏جدید تاریخ‏نگاری (از جمله «تاریخ‏نگاری بصری» به روش فیلمیک).