بررسی اثر ترکیبات روغنی بر جوانه‌زنی و مقدار دانه گرده درختان پسته نر در حال رکود

Abstract

ناکافی بودن دریافت سرمای سالانه در درختان میوه به ویژه پسته، مشکل عمده‎ای است که در بسیاری از نواحی دارای زمستان نسبتاً گرم مشاهده می‎شود. این پدیده معمولاً منجر به نابسامانی در ساختار رویشی و زایشی، کاهش تولید گرده، ریزش زیاد جوانه‎ها و در نهایت کاهش و یا عدم تولید محصول می‎گردد. در حال حاضر امکان استفاده از ترکیبات جایگزین که به طورطبیعی موجب تسهیل در تأمین حداقل نیاز سرمایی شوند، در برخی گزارش‌های علمی تأئید شده است. در این پژوهش، آزمایشی به منظور بررسی امکان رفع نیاز سرمایی جوانه گل با استفاده از چند ترکیب روغنی انجام شد تا تأثیر آنها بر درصد جوانه‎زنی و کمیت گرده تولید شده توسط چهار ژنوتیپ پسته نر مشخص شود. این پژوهش بر روی چهار ژنوتیپ نر پسته ‌‌(دو زودگل 1P ، 6P و دو دیرگل 7P و 10P‌‌‍‍( به منظور تعیین نقش ترکیبات روغنی بر روی شکستن رکود، جوانه‎زنی و مقدار دانه گرده در مؤسسه تحقیقات پسته کشور در رفسنجان در سال‎های 1384 و 1385 انجام گرفت. ژنوتیپ‎های انتخاب شده در مطالعات قبلی به عنوان بهترین گرده‎دهنده برای ارقام تجاری پسته ایران معرفی شده بودند. مواد روغنی مورد استفاده در تیمارها عبارت بودند از: روغن ولک (4 درصد)، روغن سویا (5 درصد) و مخلوط اسیدهای چرب کنجاله آفتابگردان (4 درصد). این مواد، در اواسط بهمن ماه بر روی شاخه‎های درختان پاشیده شده و با استفاده از آزمایش کرت‌های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک‎های کامل تصادفی انجام شد و فاکتورهای مورد بررسی شامل: زمان شروع گلدهی، کمیت و کیفیت دانه‎های گرده بودند. نتایج آزمایش نشان داد درختان تیمار شده در مقایسه با شاهد دو تا چهار روز (بسته به نوع تیمار) سریع تر به مرحله شکوفه‎دهی رسیدند. مقدار گرده تولید شده در شاخه‎های مورد تیمار با ترکیبات روغنی در مقایسه با شاهد اختلاف معنی‎داری نشان ندادند. در این آزمایش روغن ولک (4 درصد) و روغن سویا (5 درصد) در مقایسه با شاهد اثرات مثبت بیشتری بر افزایش درصد جوانه‎زنی دانه‎های گرده در شرایط مصنوعی (In vitro) داشتند.